Budżet w SimCity | Podstawy rozgrywki poradnik SimCity
Ostatnia aktualizacja: 31 lipca 2019
Ustalenie właściwego budżetu to jeden z tych elementów gry, które sprawiają najwięcej problemów - zarówno początkującym, jak i doświadczonym graczom. W SimCity naprawdę łatwo znaleźć się pod kreską i doprowadzić do katastrofy finansowej w całym rejonie, trudno zaś osiągnąć wymierne zyski. Istnieje jednak kilka prostych zasad i trików, dzięki którym można odbić się od dna i zapewnić sobie chwałę i bogactwo. Właśnie im poświęcono poniższy rozdział.
Zarządzanie finansami jest dużo łatwiejsze, niż się wydaje. Wystarczy kliknąć na panel budżetu [Budget panel] na dole ekranu i przyjrzeć się statystykom (screen poniżej). To tutaj znajduje się lista wszystkich przychodów i wydatków oraz bilans dotyczący handlu. Warto zauważyć, że wymiana handlowa potrafi znacznie przewyższyć straty generowane przez budynki użyteczności publicznej. Możliwe jest nawet stworzenie wielotysięcznej metropolii, w którym podatki będą bliskie zeru - bo sam handel zrównoważy straty. O tym, jak doprowadzić do takiego stanu, napisano w rozdziale Specjalizacje miast.
Podstawowym źródłem pieniędzy są podatki płacone od mieszkańców: im więcej simów, tym większy napływ gotówki. Czy należy więc jak najszybciej powiększyć metropolię? Zdecydowanie nie! Generalna zasada jest taka, że im liczniejsi obywatele, tym większe i bardziej skomplikowane problemy. Te zaś - niezależnie od tego, czy będzie to brak prądu, czy korek na drodze - wymagają ogromnych inwestycji finansowych. Łatwo więc doprowadzić do sytuacji, w której miasto rozwinie się zbyt szybko, przez co trzeba będzie wyłożyć dużo gotówki na kolejne inwestycje. Te są na tyle kosztowne, że wymagane będzie zwiększenie ilości obywateli (czyli przychodów) - i w ten sposób błędne koło się zamknie. Mechanizm tego typu jest często spotykany i naprawdę zabójczy. Powtórzmy więc jeszcze raz: nie należy zbyt szybko powiększać miasta, lecz rozwijać je pomału i równomiernie. Najpierw trzeba zbudować kilka osiedli dla biednych obywateli, dodać przy nich kilka ubogich sklepów i dalej wznieść jakąś fabrykę. Następnie należy bardzo powoli i sukcesywnie dodawać kolejne budynki użyteczności publicznej, nowe dzielnice oraz podwyższać status majątkowy mieszkańców. Słowem - robić wszystko to, co opisano w rozdziale Jak zacząć. Jest to bardzo istotne, ponieważ w budynkach o wyższym statusie majątkowym rezyduje mniej obywateli (patrz: Strefy - Proporcje), a i bogacze nie są zbyt zadowoleni, kiedy narzuca im się podatki. Zbyt szybki awans oznacza więc katastrofę.
O tym, ile pieniędzy otrzymujemy od naszych obywateli, decyduje nie tylko ich ilość, ale i wysokość samego podatku. Jeśli zbytnio obciążymy naszych simów, to staną się nieszczęśliwi i zaczną uciekać z miasta (patrz rozdział: Zadowolenie). Z drugiej strony, niskie podatki zachęcą ludzi z regionu do osiedlenia się w naszej metropolii. Odpowiednie balansowanie pomiędzy tymi dwiema skrajnościami to prawdziwy klucz do sukcesu. Na szczęście istnieje jeden uniwersalny schemat, który można zastosować przy planowaniu finansów miasta: "górny limit neutralności". Pod tym terminem należy rozumieć taką wysokość podatku, którą simowie przyjmą bez szemrania (czyli nie zaczną się denerwować).
"Górny limit neutralności" jest różny dla każdej z trzech klas społecznych. Biedacy są w stanie znieść najwięcej obciążeń, średniozamożni nieco mniej, a bogacze najmniej. Optymalnym rozwiązaniem jest więc podatek degresywny (czyli tym niższy, im bogatszy podatnik). Złotą kombinację przedstawiono poniżej - warto ją zapamiętać, bo działa tak samo dla wszystkich stref:
Niezamożni ($) | Średniozamożni ($$) | Zamożni ($$$) | |
Optymalny podatek (górny limit neutralności) | 12% | 11% | 10% |
Ustanowienie takiego podatku pozwala na uzyskanie największego możliwego przychodu do budżetu - i to bez zrażania do siebie obywateli. Stawka wyższa od podanej oznacza już problemy, dlatego warto jej unikać. Kilkuprocentowa obniżka podatku może natomiast poprawić nasze notowania wśród obywateli i w szybkim tempie zwiększyć zasób ich oszczędności (przez co będą mogli więcej kupować, napędzając koniunkturę) oraz zadowolenie. To dobra taktyka, jeśli handel w mieście podupada, a nie chcemy lub nie możemy zlikwidować istniejących sklepów.
Pewnym problemem dotyczącym opisanej wcześniej złotej zasady jest to, że trzeba zastosować ją jak najszybciej. W mieście błyskawicznie pojawiają się średniozamożni, a potem zamożni obywatele - są wszak wymagani przy każdej bardziej zaawansowanej konstrukcji (patrz rozdział: Tabele zatrudnienia) . Na początku gry istnieje jednak tylko jedna, generalna stawka podatkowa, taka sama dla wszystkich mieszkańców miasta, niezależnie od ich zamożności. Aby to zmienić, należy wybudować wydział finansów [Departament of Finance] przy ratuszu [City Hall] (screen powyżej) i cieszyć się z korzyści, jakie niesie ze sobą podatek degresywny.
Podatki można ustalać osobno nie tylko dla poszczególnych klas społecznych, ale i stref. "Górny limit neutralności" działa dla wszystkich dokładnie tak samo, chociaż nietrudno zauważyć, że każda strefa przynosi inne zyski. Wynika to z ich liczebności i charakteru. I tak, chociaż strefa mieszkaniowa przynosi najmniejsze jednostkowe przychody (czyli od jednego budynku), to jednak ogólny zysk jest w jej przypadku największy. Wynika to z tego, że domów jest naprawdę dużo - znacznie więcej niż sklepów czy fabryk. Te występują dużo rzadziej (a przynajmniej powinno tak być - patrz rozdział: Strefy - Proporcje), ale przynoszą znacznie większe zyski od pojedynczego budynku. Nie oznacza to jednak, że należy wybudować ich jak najwięcej - wówczas dojdzie do gigantycznego tąpnięcia w gospodarce, bo będzie więcej miejsc pracy niż simów w okolicy.
Skoro zdobywanie pieniędzy jest tak proste, to skąd biorą się problemy z załataniem dziury budżetowej? Głównie z tego, że budynki użyteczności publicznej wymagają gotówki do funkcjonowania. Przykładowo inwestycja w elektrownię jądrową nie zakończy się wcale z momentem jej wybudowania (za niebagatelną sumę 145000 simeonów), lecz pociągnie za sobą wysokie koszty utrzymania, w wysokości 1300 simeonów na godzinę. Taka ilość stałych, nieuniknionych wydatków to niełatwy orzech do zgryzienia - i to nawet dla rozwiniętych i bardzo dużych metropolii. Do tego dochodzi koszt surowców wymaganych do funkcjonowania budynku: jeśli w mieście nie ma ich wystarczająco dużo, to trzeba je będzie sprowadzać z regionu lub ze świata. A to również kosztuje.
Uwaga! Zestawienia kosztów budowy i utrzymania wszystkich budynków funkcyjnych zawarto w odpowiednich rozdziałach podręcznika (np. elektrownie znajdują się w rozdziale Energia, a parki przy Parkach).
Jak radzić sobie z wysokimi kosztami utrzymania, kiedy podatki przestają być wystarczające? Zacznijmy od tego, czego na ogół nie należy robić. Po pierwsze, nie należy podwyższać podatków ponad "górną granicę neutralności" - w takim wypadku rozwścieczymy obywateli, przez co ci nas opuszczą, gwarantując jeszcze większą dziurę budżetową. Po drugie, nie należy brać żadnych pożyczek - te są zawsze wysoko oprocentowane i trzeba je długo spłacać. Chybionym rozwiązaniem jest też szybka rozbudowa nowych stref - to oznacza powiększenie liczby obywateli, a więc dalsze inwestycje w ich zadowolenie (no chyba, że już wcześniej zapewniliśmy sobie odpowiedni zapas służb porządkowych itd.). Wymienione rozwiązania należy stosować jedynie w podbramkowych sytuacjach, kiedy nie mamy innego wyjścia.
Co należy zrobić, aby zachować dodatni bilans? Przede wszystkim przyjrzeć się temu, ile wydajemy na budynki użyteczności publicznej. Niektóre z nich posiadają gigantyczne koszty utrzymania, a obywatele mogą się bez nich obyć przez jakiś czas. Dobrym pomysłem jest np. wyłączenie budowli edukacyjnych na noc - wówczas nikt z nich nie korzysta, a koszta pozostają wysokie (trzeba tylko pamiętać, by włączyć je przed "pierwszym dzwonkiem"!). W ten sposób można zaoszczędzić bardzo dużo pieniędzy, nie tracąc zupełnie nic.
Jeśli nasze miasto miewa się dobrze, a mamy problem wyłącznie z finansami, warto wypożyczyć innym graczom w regionie część z naszych surowców i pojazdów użyteczności publicznej. Pomoc radiowozów policyjnych czy śmieciarek jest nieźle płatna, z dostaw energii czy wody również można czerpać pewne (choć niezbyt duże) zyski. Aby skorzystać z tej możliwości, należy porozumieć się z innym graczem i zaproponować mu kupno naszych nadwyżek.
Najlepszym sposobem, dzięki któremu można radykalnie powiększyć zyski miasta, jest inwestycja w kopalnictwo, wiertnictwo i handel (patrz rozdział: Specjalizacje miast). Samo w sobie wymaga to niemałych nakładów i upływu pewnego czasu, ale jest nadzwyczaj intratne. Już na początku rozgrywki, kiedy miasto posiada kilka tysięcy mieszkańców, warto wybudować pierwszy szyb naftowy lub kopalnię i zainwestować w skład handlowy. Dzięki handlowi ze światem, można osiągać bardzo duże zyski w stosunkowo krótkim czasie. W późniejszym okresie należy rozbudować infrastrukturę i przetwarzać surowce do bardziej rozwiniętych form - tworząc plastik, procesory czy telewizory. Niestety - zasadniczą wadą tego rozwiązania jest to, że wymaga ono dużej ilości zasobów naturalnych na terenie samego miasta. Jeśli pod powierzchnią metropolii nie znajdują się żadne surowce, trzeba będzie zainwestować w turystykę albo hazard. Importowanie półproduktów i przetwarzanie ich nie należy do szczególnie intratnych interesów.
Istnieje jeszcze jeden sposób na szybkie pozyskanie gotówki - wynika on jednak z błędu w grze i sam w sobie nie różni się zbytnio od oszustwa. Korzystanie z niego jest więc niewskazane - satysfakcja ze stworzenia dobrze prosperującego miasta jest wówczas znacznie mniejsza. Mimo to warto o nim wspomnieć, bo być może komuś pomoże powrócić do ukochanego miasta, które w innym wypadku zostałoby opuszczone.
Sztuczka jest dość prosta. Podatki są pobierane od obywateli w trzeciej minucie każdej godziny, a zadowolenie naliczane co kilka minut. Jeśli więc ustalić wysoki podatek (np. 20%) w drugiej minucie pełnej godziny, a w trzeciej zrobić pauzę i obniżyć stawkę, to zysk zostanie naliczony ale obywatele nie będą się złościć. Innymi słowy: jeśli o 11:02 każemy wszystkim płacić bajońskie sumy, a o 11:03 z tego zrezygnujemy, to nikt nie przyłapie nas na oszustwie, a zarobimy krocie.