Transport | Gospodarka | Cezar IV poradnik Cezar IV

Ostatnia aktualizacja: 17 września 2019

Niezależnie od tego jak wydajny jest nasz przemysł i rolnictwo, bez wydajnego systemu transportu wytworzone dobra nie trafią tam gdzie powinny.

Cały transport jest wykonywany za pośrednictwem wózków pchanych przez pracowników. W każdym z nich mieszczą się 4 jednostki towaru (z I błogosławieństwem Merkurego pojemność wózka wzrasta do 5). Obsługują je pracownicy magazynów, spichlerzy, targowisk, fabryk, faktorii i portów handlowych. Trzy pierwsze z wymienionych budowli stanowią podstawę całego systemu transportu.

Typowa droga towaru wygląda następująco:

fabryka/farma------magazyn/spichlerz-----targowisko/faktoria/port handlowy.

W przypadku gdy fabryka/farma są blisko punktu końcowego (np. targowiska) nie jest konieczne budowanie stopnia pośredniego (np. spichlerza) bo pracownicy targowiska samodzielnie będą przywozić je od razu do punktu docelowego. Taka sytuacja jest jednak rzadka. Dlatego poprawne rozmieszczenie budynków dystrybuujących towary jest tak ważne.

Bardzo ważną cechą systemu transportu zastosowanego w C4 jest to, że pracownicy magazynów/spichlerzy NIE BIORĄ towarów z innego magazynu/spichlerza. Nie jest więc możliwe stworzenie łańcucha transportowego i trzeba pamiętać, że powyższy schemat może być jedynie uproszczony (poprzez rezygnację z pośredniego członu) a nie rozbudowany.

W grze można wyróżnić trzy rodzaje wyzwań związanych z dostarczeniem towaru na miejsce:

1)	To sytuacja, w której miejsce wydobycia/produkcji/uprawy jest obok miejsca wykorzystania towaru. Jak już wcześniej wspomniałem pozwala to na rezygnację z magazynów/spichlerzy i znacząco ułatwia całą dystrybucję. W takich sytuacjach nie musimy stosować żadnych specjalnych rozwiązań logistycznych - towar sam będzie trafiał do miejsca przeznaczenia o ile będzie połączenie drogowe między punktem pochodzenia i punktem przeznaczenia. Taka sytuacja ma najczęściej miejsce w przypadku transportu wydobytych surowców do pobliskiej fabryki (którą zgodnie z opisanymi w rozdziale przemysł i handel zasadami umieściliśmy możliwie blisko potrzebnych surowców)
2)	To sytuacja gdzie mamy średnią odległość między miejscem produkcji a miejscem wykorzystania. Ustawiamy między nimi, mniej więcej w połowie magazyn/spichlerz i tyle. Zaczynamy od budowania 1 magazynu na 1 dobro, rozbudowując je dalej w razie konieczności. W przypadku spichlerzy generalna zasada to 1 spichlerz na 4 farmy i 1 targowisko.
3)	To najmniej korzystna sytuacja, gdy odległość między dwoma punktami jest duża (nie koniecznie chodzi o odległość w linii prostej - ważna jest odległość jaką musi przebyć transport).<br>Tutaj konieczne będzie wykorzystanie większej ilości magazynów i zadbanie o dobry i przejezdny szlak komunikacyjny. Idealne jest ich takie rozłożenie aby wszystkie były równie oddalone od miejsca pochodzenia towaru i tego dokąd towar będzie wysyłany. Należy się również liczyć z tym, że cały mechanizm będzie miał dość dużą bezwładność - wysłane dobro będzie docierało do punktu docelowego po kilku miesiącach, wszelkie zmiany w szybkości produkcji będą więc w punkcie finalnym widoczne dopiero po pewnym czasie.

W praktyce będziemy mieli do czynienia z przynajmniej dwoma z powyższych sytuacji. Cała sztuka polega na tym aby tak rozmieścić elementy układanki aby całość działała sprawnie. W każdym scenariuszu są elementy, na które nie mamy wpływu (rozmieszczenie surowców), mamy wpływ ograniczony (umiejscowienie domów mieszkalnych), oraz które możemy kształtować dość swobodnie (lokalizacja magazynów/spichlerzy i układ dróg).

Dwa pierwsze zagadnienia są rozpatrywane w rozdziale planowanie, w tym miejscu więcej uwagi chciałbym więc poświęcić ostatniemu z nich.

Drogi

O ile nasi obywatele poszukujący miejsca pracy bądź rozrywki nie muszą się koniecznie poruszać po drogach, to cały transport towarów może odbywać się WYŁĄCZNIE po drogach. Rzeczą absolutnie kluczowa jest więc zapewnienie dobrego dostępu do każdego wybudowanego budynku. Bywają sytuację powodujące, że niekorzystny układ terenu ogranicza możliwości dostępu, ale w takich sytuacjach musimy być świadomi, iż wydajność transportu ( a więc i całego miasta) spadnie.

Drugą sprawą jest zaplanowanie głównych szlaków komunikacyjnych. Ponieważ szczególnie na dużych mapach koszty sieci drogowej mogą być dość poważne, zazwyczaj unikamy budowy kilku dróg prowadzących do tego samego miejsca. Tak jednak jak w realnym świecie tak i w Cezarze zdarza się, iż konsekwencją tego są korki i czas który tracą nasi tragarze podczas wymijania się czy omijania przeszkód.

Dobrą praktyką jest więc rozbudowa istniejącej sieci dróg w miarę możliwości finansowych o ile tylko nasza obserwacja wskazuje na to, iż komunikacja jest zakłócona. Takie inwestycje można spokojnie zostawić na III etap rozbudowy miasta, gdyż są relatywnie kosztowne a nie przynoszą od razu zauważalnych korzyści

Przydatne jest również dbanie o to by możliwie duża część dróg stykała się pod kontem 90 stopni i tworzyła czytelną siatkę ulic - takie rozwiązanie pozwala na sprawniejsze rozładowanie ruchu ulicznego i bardziej racjonalną dystrybucję dóbr (a poza tym lepiej wygląda).

Magazyny

Najważniejszy element całego systemu logistycznego. Występują w trzech podstawowych rolach.

1)	Pośrednika w przekazywaniu towaru z miejsca wytworzenia do miejsca pochodzenia. Tą funkcję już częściowo omówiłem powyżej. Magazyny znacząco redukują czas jaki jest potrzebny pracownikom targowisk i faktorii/portów handlowych aby ściągnąć na miejsce potrzebne towary.
2)	Miejsca na przechowywanie nadwyżek. W przypadku towarów, których spore ilości regularnie żąda Rzym dobrym rozwiązaniem jest utrzymywanie nadwyżek w magazynach. Dodatkowo nadwyżki pojawiają się w sposób naturalny w sytuacjach drobnej nadprodukcji towaru - rzadko uda się dopasować precyzyjnie zapotrzebowanie do mocy produkcyjnych. W pierwszym przypadku najlepiej trzymać 2-3 magazyny nieopodal zakładów przemysłowych, których celem jest wyłącznie składowanie danego towaru. W drugim - dobrze mieć kilka magazynów, które są przypisywane do składowania różnych towarów w zależności od potrzeb.
3)	Jako bufory redukujące ryzyko wystąpienia niedoborów jakiegoś towaru. Jest to najczęstszy przypadek w sytuacji towarów, które są wytwarzane nie w sposób ciągły (jak np. produkcja fabryk lub wydobywane w kopalniach żelazo), ale partiami - są to głównie uprawy (wełna, oliwa, winogrona). Ze względu na fakt, iż inny jest cykl wytwarzania surowca a inny produkowania z niego dóbr łatwo dochodziłoby do czasowych przestojów produkcyjnych. Bufor znacząco ogranicza takie ryzyko. Podobna sytuacja występuje w przypadku importowania surowców wykorzystywanych przez nasz przemysł - tutaj mamy do czynienia z jeszcze większą nieregularnością dostaw surowca niż w przypadku upraw. Rolę bufora może oczywiście pełnić sama faktoria/port handlowy, ale trzeba pamiętać, iż te budynki mają ograniczoną pojemność i trzymając w nich zbyt wiele dóbr możemy łatwo doprowadzić do sytuacji, w której nie będą pełnić swojej podstawowej funkcji - tj. sprzedaży bo nie zdołają pomieścić towarów, które przybywający kupiec mógłby zakupić.

Omawiając zastosowanie magazynów warto wspomnieć jeszcze o jednej kwestii. Bardzo zalecane jest stosowanie magazynów wyspecjalizowanych - gromadzących jedno, góra dwa dobra. Po pierwsze ułatwia to kontrolowanie jak dany towar przepływa przez nasze miasto. Po drugie znacząco zwiększa wydajność transportu - po prostu zamiast ściągać na miejsce wszystkie możliwe towary, pracownicy magazynów skoncentrują się na jednym, tym który w danym miejscu jest naszym zdaniem potrzebny.

Spichlerze

Tutaj sprawa jest nieco prostsza. Pełnią rolę prawie identyczną co magazyny, z tym że są ograniczone wyłącznie do żywności. Pełnią one jednocześnie funkcję będącą połączeniem dwóch wymienionych powyżej - są zarazem pośrednictwem w przekazywaniu towaru jak i buforem.

Usprawniają dystrybucję żywności przy jednoczesnym zapewnianiu, iż dopływ pokarmu dla naszych mieszkańców będzie utrzymany na stałym poziomie.

W przeciwieństwie do magazynów nie ma konieczności specjalizować spichlerzy w składowaniu jednego rodzaju żywności. Specjalizację jest sens stosować wyłącznie w sytuacji, gdy jakiś rodzaj żywności jest wytwarzany dalej niż pozostałe i albo część farm produkujących daną żywność dość często jest zapchana wyprodukowanymi dobrami.

Targowiska

To ostatnie ogniwo łańcucha. Tutaj przychodzą nasi mieszkańcy i wydają swoje ciężko zarobione pieniążki. Jedynym naszym zadaniem jest zapewnić aby mieli na co. W przeciwieństwie do budynków zapewniających naszym obywatelom dostęp do usług targowiska mają teoretycznie nieograniczony zasięg - co znaczy, że mieszkaniec może przejść pół mapy w poszukiwaniu jedzenia.

Identycznie jak z pozostałymi elementami systemu transportu im dalej nasz mieszkaniec będzie musiał szukać jedzenia, tym wolniej będzie ono dystrybuowane między domami - a więc będzie możliwa sytuacja gdy nasze targowiska, spichlerze i farmy są pełne pożywienia a mieszkańcy głodują.

Z tego względu targowiska powinny znajdować się zawsze nieopodal domów mieszkalnych, a otaczająca je sieć dróg powinna zapewniać dobrą komunikację. Drugą sprawą jest kwestia ilości targowisk. W przypadku żywności zasadę opisałem w rozdziale o żywności. W przypadku pozostałych:

• na dobra podstawowe wystarczy zazwyczaj 1/3 liczby targowisk żywności,
• dobra luksusowe - 1 targowisko , lub w przypadku gdy zaczynamy intensywnie dbać o rozrost kwartałów ekwitów budujemy kolejne 1 bądź nawet dwa.
• dobra egzotyczne - 1 targowisko na 1 dzielnicę patrycjuszy

W pobliżu dzielnicy patrycjuszy poza wspominanym targowiskiem dóbr egzotycznych wystarcza zazwyczaj po 1 targowisku każdego rodzaju, dobrze jednak w targowisku żywności i dóbr podstawowych zaznaczyć, iż są zamknięte dla plebsu.

Regulowanie

Niezależnie od tego ile wysiłku włożymy w budowę systemu transportu, przemysłu i rolnictwa system będzie trzeba regulować.

W zasadzie są dla niego dwa zagrożenia : nadwyżki albo braki jakiegoś dobra.

To pierwsze jest relatywnie mało poważne choć w skrajnych sytuacjach może paraliżować całe obszary naszego systemu transportowego.

Przyczyną takiego stanu rzeczy jest albo nadprodukcja albo odcięcie z jakiegoś powodu jakiegoś źródła wykorzystującego dany produkt. Najłatwiejszym, choć niezbyt szybkim sposobem na usunięcie tego problemu jest wyłączenie miejsc gdzie powstaje dany towar bądź uaktywnienie nowych kanałów jego zbycia. W ten sposób magazyny zawalone danym towarem same się oczyszczą.

Jest jeszcze jedna dość częsta przyczyna takiego stanu rzeczy - zapomnieliśmy odznaczyć funkcję "stack" w panelu Zasoby na ekranie doradcy.

Dużo poważniejsze są braki towaru. Tutaj przyczyn może być wiele.

Naszym zadaniem jest ustalenie który z elementów całego systemu szwankuje, a potem usunąć usterkę.

Przyczyn może być wiele - jak można zauważyć z powyższych rozważań gospodarka w C4 jest dość złożoną całością. Kluczowa jest uważna obserwacja poszczególnych elementów szwankującego systemu - kopalń, fabryk /farm, magazynów /spichlerzy, targowisk/ faktorii /portów

Jeśli np. farmy pracują wydajnie i są przepełnione pożywieniem, a spichlerze i targowiska są puste znaczy, że albo mamy za mało spichlerzy (bo nie nadążają z wywożeniem żywności z farm) albo mamy zły dostęp do farm (wystarczy poobserwować jak zachowują się wozy z żywnością).

Gdy natomiast wszystkie magazyny są wypełnione dobrami a na targowiskach wciąż ich brakuje przyczyny mogą być również przynajmniej dwie. Po pierwsze być może targowisk jest po prostu za mało i cały towar jaki do nich trafia jest natychmiast wykupywany przez mieszkańców, a ich niewielka ilość powoduje dodatkowo że mało wozów przywozi towar na targ. Drugą przyczyną może być fakt, iż magazyny z danym dobrem są po prostu za daleko i należy wybudować przynajmniej jeden z nich bliżej targowisk - tak aby transport między magazynem a punktem docelowym był szybszy.

Nie sposób opisać tutaj wszystkich możliwych trudności. W 90% wystarcza jednak znajomość podstawowych mechanizmów gry i uważna obserwacja tego co dzieje się na naszych ulicach. No i nieśmiertelna metoda prób i błędów.