Recenzja gry Metro Exodus – Red Dead Redemption 2 wśród FPS-ów

Sprawy życia i śmierci

W ten emocjonalny krajobraz zgrabnie wpisują się wybory moralne, w obliczu których staje gracz. Niczym system honoru w przywoływanej już parokrotnie grze Rockstara nasze uczynki decydują o tym, jakie nastawienie będą mieć poszczególne postacie do Artioma i jaka atmosfera zapanuje w pociągu. Ale to nie wszystko – 4A Games poszło o krok dalej i podejmowane decyzje przesądzają też o życiu lub śmierci wybranych bohaterów (nie wspominając o rzeczy tak oczywistej jak doprowadzenie do jednego z dwóch zakończeń całej opowieści). Trudno o skuteczniejszy sposób, by skłonić do rozważnego grania – tym bardziej że wzorem poprzednich części wybory nie są w żaden sposób oznaczone i o tym, że zrobiliśmy coś dobrego lub złego, dowiadujemy się już po fakcie.

Problem jest tylko taki, że chcąc zachować kręgosłup moralny, nierzadko musimy odmówić sobie zabijania ludzkich przeciwników – a Metro Exodus, w przeciwieństwie do stosującego z powodzeniem taki sam patent Dishonored, jest skradanką w najlepszym razie przeciętną. Nic nie stoi na przeszkodzie, by ogłuszać wrogów, ale brakuje już tak oczywistej opcji jak przenoszenie ciał (nawet Far Cry ją ma!), chciałoby się też dysponować gadżetem w rodzaju strzałek usypiających i umiejętnością wychylania się zza rogów. Zwłaszcza że nieprzyjaciele, mało rozgarnięci w trakcie regularnej wymiany ognia, na patrolu okazują się nadspodziewanie czujni, reagują nerwowo na dźwięk tłuczonej żarówki i są gotowi podnieść larum, gdy tylko znajdą powalonego kolegę. Dobrze chociaż, że 4A Games wprowadziło opcję szybkiego zapisu gry, więc skradankowe błędy można łatwo korygować.

Taka przestrzeń, tyle miejsc do odwiedzenia – i ani jednego znacznika na ekranie?! Na całe szczęście 4A Games nie przewidziało do nawigacji żadnych pomocy poza kompasem i mapą. Niech żyje immersja!

DRUGA OPINIA

Najnowsze Metro to świetna gra z bardzo wielu powodów. Po pierwsze, da się ją przejść w jakieś 10–12 godzin, ale można też rozciągnąć tę przyjemność na więcej niż drugie tyle. Po drugie, tu nie ma znaczników. Jeśli każą Ci iść do ruin coś znaleźć, to na mapie zaznaczone są tylko owe ruiny, a dalej już sobie radź. A mimo to nie traci się godzin na dreptanie w kółko i szukanie dźwigni czy skrzynek. Ktoś tu pomyślał nad level designem. Po trzecie, ostatni raz tak dobry klimat postapo widziałem... Nie jestem pewien, czy w ogóle kiedykolwiek. Choć Głuchowski atakuje nas sprawdzonymi kliszami, robi to na tyle sprawnie, że każda lokacja staje się osobną miniopowieścią o ludziach w nieludzkim świecie. Po czwarte, system wyborów moralnych jest świetny. Dałoby się przejść całą grę i nawet nie zauważyć, że on w ogóle istnieje, a mimo to niewątpliwie jest i okazuje się naprawdę ważny. Po piąte, Metro broni się też po prostu jako strzelanka-skradanka.

Muszę jeszcze podkreślić, że twórcom, co wcale nie dziwi, udało się świetnie oddać specyfikę byłego ZSRR. Te blaszane kubki z wojennymi orderami, słoiki ogórków, ikony i bojlery na końcu wagonu. Jeśli się zastanawiacie, czy Rosja faktycznie tak wygląda (pomijam zmutowane niedźwiedzie i świecące grzyby), to potwierdzam – właśnie tak.

Marcin Strzyżewski

Bardzo ciekawą atrakcją na pokładzie Aurory jest radio – to nasze okno na świat, dające nam w klimatyczny sposób pojęcie o sytuacji w zdewastowanej Rosji. Poznajemy też dzięki niemu dalszy los obszarów, które opuszczamy. No i leci z niego fajna muzyka.

A skoro już narzekam – choć Metro Exodus jest prawie tak samo dojrzałe i bezkompromisowe w niespiesznym i obszernym opowiadaniu historii jak Red Dead Redemption 2, to na paru płaszczyznach Ukraińców (i jednego Rosjanina, Dmitrij Głuchowski współtworzył scenariusz) dzielą jeszcze lata świetlne od narracyjnej finezji Rockstara.

Spartanie mogliby nie gadać, gdy nie mają nic sensownego do powiedzenia – tylko czasem po prostu się zamknąć i pozwolić graczowi samemu coś wywnioskować, zamiast bić go po twarzy ekspozycją. Biorąc poprawkę na potężną ilość kwestii dialogowych, należało też skrzyknąć lepszą obsadę. Dla gracza tak samo męczące jest słuchanie beznamiętnych głosów aktorów, jak dla nich musiało być chyba czytanie angielskich tekstów z rosyjskim akcentem – przy czym paradoksalnie najsłabiej wypadają odtwórcy głównych ról: Artioma, jego żony Ani i dowodzącego Aurorą pułkownika Młynarza... Zaraz, zaraz, a Artiom to przypadkiem nie miał być niemy?

No właśnie – 4A Games chyba nie mogło się zdecydować, czy uczynić głównego bohatera stuprocentowym Gordonem Freemanem, milczącym jak grób, czy też zrobić z niego człowieka z krwi i kości na wzór wspomnianego B. J. Blazkowicza. Tak więc słyszymy tyrady protagonisty wygłaszane podczas wczytywania gry i zapoznajemy się z jego bogatymi wewnętrznymi przeżyciami, czytając dziennik, ale już w toku rozgrywki jedyne, co wydobywa się z jego ust, to sapnięcia i stęknięcia. Nawet towarzysze nie wiedzą, co począć z tym gagatkiem, skoro raz rozmawiają z Artiomem tak, jakby miał normalnie odpowiadać na pytania (i dziwią się, że tego nie robi), a przy innej okazji w ogóle nie próbują nawiązać z nim komunikacji... Powiecie, że czepiam się szczegółów? W przypadku prawie każdej innej strzelanki mielibyście rację, ale podobne niedociągnięcia naprawdę rażą w tytule, który tak mocno jak Metro Exodus stawia na immersję i spójną narrację.

Małym rozczarowaniem jest fakt, że w toku przygody pokonujemy tysiące kilometrów, trafiając w skrajnie różnorodne miejsca, a i tak wszędzie spotykamy prawie te same potwory. Na dodatek w znacznej większości są to starzy znajomi z poprzednich gier z serii.

Maleńką nowością jest opcja tłumaczenia „na nasz” napisów sporządzonych cyrylicą – ale w niewielu przypadkach ta funkcja faktycznie działa… Może to i lepiej?

Więc jak to jest z tym paleniem kart graficznych?

Wygląda na to, że deweloperzy z 4A Games trochę się zgrywali, zapowiadając, jaka to „pecetobójcza” nie będzie ich nowa gra. Z początku, znając jej ponadprzeciętnie wysokie oficjalne wymagania sprzętowe, byłem nieco przerażony, gdy na moim blaszaku, wyposażonym w Intel Core i5-4570 (3.2 GHz), 16 GB RAM-u i kartę GeForce GTX 1060 (6 GB), automatycznie zasądzone zostało wyświetlanie grafiki w jakości ultra. Potem nastąpił mały szok – intro już przeszło w rozgrywkę, oprawa dalej zachwyca, a licznik w prawym górnym rogu ekranu nie przestaje pokazywać ok. 60 FPS-ów. Dopiero paręnaście godzin później, kiedy dotarłem nad Morze Kaspijskie, okazało się, że z optymalizacją nie jest jednak aż tak różowo, jak mi się dotąd wydawało.

Koniec końców, grając na owych ustawieniach ultra – choć bez włączonych takich bajerów jak chociażby HairWorks – cieszyłem się (albo i nie) płynnością animacji na poziomie od 30 do 60 klatek na sekundę, zależnie od lokacji. Owszem, takie ciągłe wahanie się wskazówki „klatkomierza” to rzecz mało komfortowa, ale mogłem temu łatwo zaradzić, obniżając poziom detali – oprawie wizualnej szkodzi to w relatywnie niewielkim stopniu, a zastrzyk FPS-ów daje potężny. Szkoda tylko, że 4A Games nie zapewnia zbyt szerokiego pola do popisu w kwestii konfigurowania grafiki – zmienić można raptem kilka parametrów.

Pół życie, pół Metro

Dość o narracji, wgryźmy się wreszcie w mięso. Jak gra się w Metro Exodus? Bardzo dobrze się gra, ot co. Jak już mówiłem, większe mapy nie wykrzywiły kręgosłupa serii. Po prostu rozwój technologiczny branży pozwolił twórcom zastąpić ekrany wczytywania interaktywnymi sekwencjami, w których sami wędrujemy pomiędzy lokacjami, gdzie wypełniamy klasyczne misje – liniowe, pomysłowe, zróżnicowane, a także obficie i efektownie oskryptowane. Tak, serce Half-Life’a wciąż bije tutaj mocno. Co etap mamy nowe atrakcje i wyzwania, które nie zawsze polegają na nafaszerowaniu kogoś/czegoś ołowiem. Nadal sporo czasu spędzamy na chłonięciu atmosfery w toku (nie)spokojnej eksploracji i rozwiązywaniu zagadek środowiskowych, nie brakuje też urozmaiceń pokroju różnych środków transportu do wykorzystania. Poza tym, zamiast trwonić amunicję na ukatrupianie przeciwników, często lepiej jest ich cichcem ominąć.

Więc po co komu te otwarte mapy? Powiem tak: od początku swojej kariery 4A Games celuje w projektowaniu zapadających w pamięć, obłędnie klimatycznych lokacji – i teraz deweloper ten po prostu szarpnął się na obdarowanie graczy większą ich liczbą, niż była niezbędna w opowieści. Kto zechce, spędzi kilka(naście) nadgodzin w rozlewisku Wołgi i reszcie obszarów, zwiedzając przepiękne, niepowtarzalne miejscówki – a kto uzna, że mu to niepotrzebne, zaliczy tylko obowiązkowe punkty wpięte w fabułę. I obie grupy powinny być zadowolone. Oczywiście opcjonalne atrakcje nie służą jedynie zaspokojeniu globtroterskich zapędów gracza – 4A Games wszędzie zostawiło fanty nagradzające eksplorację, zazwyczaj w postaci coraz ciekawszych ulepszeń broni czy pancerza bohatera.

W ten sposób docieramy do systemu craftingu. Zabrzmiało groźnie? Spokojnie, tutejszą mechanikę wytwarzania przedmiotów nawet The Last of Us zawstydza poziomem skomplikowania. W gruncie rzeczy jest to po prostu zamiennik dla ekonomii znanej z poprzednich części – już nie zbieramy naboi, by wymieniać je na różnorakie dobra (bo na powierzchni nikt nie chce z nami handlować), zamiast tego sami możemy zmajstrować wszystko, czego potrzebujemy, przy użyciu dwóch typów surowców. Artiom, zupełnie jak Joel, w dowolnym momencie zrzuca plecak z ramion i uzupełnia zapas apteczek czy filtrów do maski przeciwgazowej. Tylko bardziej skomplikowane zadania, takie jak np. wytwarzanie amunicji do broni palnej, wymagają wizyty w jednym z rozrzuconych po świecie gry warsztatów.

Odwiedzane lokacje są wystarczająco rozległe, by czasem zapragnąć opcji szybkiej podróży – ale nic z tego. Zdezelowany UAZ to najlepsze, na co możemy liczyć.

Rzeczą, którą można robić w locie, inaczej niż we wcześniejszych Metrach, jest również modyfikowanie broni. Zależnie od taktycznej potrzeby chwili szybciutko wymieniamy lunety, kolby czy lufy naszych pukawek, dostosowując się do aktualnej sytuacji. I chociaż typów broni jest ledwie dziesięć z małym okładem, do każdej przygotowano tyle odmiennych „modów”, że ta niewielka liczba zupełnie wystarcza. Taktycznej głębi rozgrywki przysłużyło się również zawarcie w grze cyklu dobowego – zerkanie na zegarek Artioma przydaje się już nie tylko do sprawdzania, kiedy przyjdzie nam wymienić filtr w masce. W nocy łatwiej przeoczyć coś ciekawego i bardziej straszy (czyt. na żer wychodzi więcej mutantów i pojawiają się anomalie), ale też ludzcy przeciwnicy mają znacznie okrojone pole widzenia. Kto chce dotrzeć do dobrego zakończenia, powinien szybko oswoić się z mrokiem (i skradaniem się).

Żadne z wymienionych wyżej rozwiązań oczywiście nie wprowadza niczego nowatorskiego do gatunku strzelanek. Jednak jest jeden czynnik – poza ogólnym klimatem – dzięki któremu ta cała mechanika lśni blaskiem, jakiego nie uświadczysz chyba w żadnym innym FPS-ie. Ten czynnik to immersja. Nie chodzi tylko o zredukowanie interfejsu do minimum i/lub umieszczenie go w obrębie świata gry (jak licznik Geigera i kompas przytwierdzone do ochraniacza na przedramieniu bohatera). Również te wszystkie animacje oglądane oczami Artioma robią niesamowite wrażenie – słynne już przecieranie zapaskudzonego wizjera w masce przeciwgazowej czy zaklejanie pękniętej szybki taśmą, majstrowanie przy ekwipunku bez wchodzenia w jakieś abstrakcyjne menu, doładowywanie latarki, naprawa zaciętej broni... A tak, Ukraińcy sięgnęli po niesławny pomysł z Far Crya 2 – i zrobili z niego dobry użytek, wpasowując go w lekko survivalową otoczkę gry.

Ukraińcom to puszczanie oka chyba nigdy się nie znudzi… Mogliby przynajmniej rozkładać książki Głuchowskiego tam, gdzie nie psują klimatycznych scen.

Na swój sposób oldskulowym elementem gry – ale niekoniecznie wzbudzającym nostalgię – są również sekwencje QTE. Na szczęście radzenie sobie z nimi to czysta formalność.

Niestety, nie wszystko w rozgrywce hula aż miło. Mimo zaserwowanej z rozmachem przygody i graficznego przepychu na każdym kroku delikatnie czuć, że 4A Games i Deep Silver miałyby w co zainwestować trochę dodatkowych milionów w budżecie i par rąk do pracy.

Samo wypluwanie pocisków z broni sprawia dużą satysfakcję, ale walka byłaby przyjemniejsza, gdyby ludzcy przeciwnicy nie wystawiali się tak głupio na ostrzał i żwawiej reagowali na manewry gracza, potwory zaś umierały z większą godnością, a nie fruwały po śmierci jak pozbawione masy szmaciane lalki. Monstrom mogłoby też nie zdarzać się kręcenie w kółko, tracenie orientacji i zacinanie na śmieciach w otoczeniu. To ostatnie dotyczy zresztą i samego Artioma – nieuważne stawianie kroków (lub prowadzenie pojazdu) może doprowadzić do „śmiertelnego” zaklinowania się, a byle murek bywa przeszkodą nie do sforsowania. Nad pomniejszymi, jednostkowymi bugami już nie będę się rozwodzić. Krótko mówiąc, deweloper ma co łatać i wygładzać aktualizacjami po premierze.

Czym byłaby wschodnioeuropejska postapokalipsa bez psujących krew stalkerom anomalii? Brakuje chyba tylko rzucania mutrami.

Wyrok: exodus? Bardzo chętnie, poproszę dwa

Podsumujmy. Metro Exodus to kolejny już w odstępie paru miesięcy przypadek gry akcji, która może okazać się rozczarowaniem dla ludzi traktujących tę nazwę gatunkową zupełnie dosłownie. Oto produkcja, która nie waha się dowolnie naginać wymogów strzelankowej konwencji, by opowiedzieć długą, dojrzałą i emocjonującą historię, przedstawiającą perypetie postaci, z którymi łatwo się zżyć. Historię niepozbawioną potknięć i na pewno odstającą od maestrii Red Dead Redemption 2 – czy nawet miewającą problemy z doskoczeniem do poziomu Wolfensteina II – ale zdecydowanie wartą poznania.

Kto zaś zaciśnie zęby i zniesie ciągnące się cut-scenki oraz rozwlekłe dialogi, ten otrzyma nagrodę w postaci jedynej w swoim rodzaju, pierwszorzędnej rozgrywki. Ten zwiedzi niesamowicie zaprojektowane lokacje, zostanie zmiażdżony cudownie przytłaczającym klimatem postapokaliptycznej Rosji i doświadczy znakomitych etapów, jakich branża gier może nie zobaczyć ponownie do premiery Half-Life’a 3... albo po prostu kolejnego Metra. Znowu – nie jest to rozgrywka wolna od wad, ale zdecydowanie warta tego, by dać się w nią wciągnąć.

Czyszczenie broni to obowiązkowy punkt każdej wizyty w warsztacie. Chyba nie chcemy, żeby strzelba zacięła się, gdy jakaś paskudna poczwara szarżuje wprost na Artioma, prawda?

Pewnie wielu z Was nadal jest obrażonych na 4A Games i (zwłaszcza) Deep Silver za tę całą awanturę z Epic Games Store’em. Nie dziwię się. Ale pomyślcie o tym w ten sposób: jeśli wypniecie się na ten ostatni – czy też jeden z ostatnich, bo istnieje jeszcze Wolfenstein – bastion napędzanych fabułą poważnych strzelanek dla jednego gracza, to być może za kilka lat obudzicie się w świecie, w którym istnieją już tylko mdłe, pstrokate Far Crye i legion sieciowych shooterów (z kroczącym dumnie na jego czele, niepomnym na własne korzenie Call of Duty). Nie wiem jak Wy, ale ja nie chcę przyczynić się do nadejścia takiego świata. Dlatego kończę już ten wywód, żegnam Was i lecę do sklepu po swoją kopię Metra.