AC Valhalla vs historia - co jedli, czym walczyli i jak się bawili prawdziwi wikingowie

Jeśli razem z wojowniczym Eivorem (czy też wojowniczą Eivor) przemierzacie już tereny Norwegii i Anglii w Assassin’s Creed: Valhalla lub może zamierzacie zrobić to w przyszłości, to zapewne część z Was ucieszyła się z faktu, że seria tym razem zabiera nas w dawne realia życia wśród wikingów. Wszak ci ciągle nieco tajemniczy wojownicy są ostatnio dość popularni, choćby za sprawą niezłego serialu Wikingowie. Niektórzy z kolei, zwłaszcza fani serii Assassin’s Creed, dzięki Valhalli mogą zainteresować się kulturą nordyckich ludów i zechcieć zgłębić nieco bardziej ich historię.

Firma Ubisoft znana jest z dość luźnego podejścia do realizmu i autentyczności, dlatego nie będziemy zbyt szczegółowo wnikać, gdzie twórcy postarali się o przywiązanie do historycznych detali, a gdzie poniosła ich fantazja. Przede wszystkim chcemy przybliżyć Wam rzeczywiste realia życia wikingów w średniowieczu, być może także rozprawić się z paroma popkulturowymi mitami, by każdy mógł osobiście się przekonać, jak bliskie – bądź też zupełnie sprzeczne – jest uniwersum Valhalli w porównaniu do faktów. Osobiście i w swoim czasie, bo odkrycie wszystkich tajemnic i zakamarków gry na pewno zabierze wiele godzin.

Czy AC: Valhalla podchodzi realistycznie do świata wikingów?

Zanim zaczniemy, musimy jeszcze dodać, że choć całkiem dobrze znamy się na grach, to nie czujemy się specjalistami od historii wikingów. Dlatego oprócz przestudiowania różnych źródeł na własną rękę, zdecydowaliśmy się poprosić o pomoc prawdziwych ekspertów w tej dziedzinie. Nasze opisy wzbogaciliśmy o wypowiedzi i uwagi pana doktora Leszka Gardełę, pracownika naukowego duńskiego Muzeum Narodowego w Kopenhadze, oraz pani Ewy Strukowskiej z wikińskiej grupy rekonstrukcji historycznej Utgard Gliwice.

Nie „Wiking”, a „wikingować”

Jednym z najczęściej powielanych błędów, zwłaszcza w języku polskim, jest sam termin „Wikingowie”, pisany wielokrotnie z dużej litery i sugerujący, że chodzi tu etnos (naród, lud) w podobnym sensie jak np. Słowianie. Tymczasem pochodzenie słowa „wiking” jest dużo bardziej skomplikowane i w opracowaniach naukowych oraz historycznych przewinęło się kilka różnych teorii na ten temat. Pojawiały się próby łączenia go ze staronordyckim wyrazem „vik” (zatoka) i staroangielskim „wic” (osada portowa) czy też staroszwedzkim „vika” i staronordyckim „víkja”, oznaczającym „zmianę wioślarzy”. Te ostatnie w żeńskiej formie „víking” oznaczało daleką wyprawę zamorską, a w męskiej „víkingr” – jej uczestnika.

„Wiking” to nie członek narodu przodków twórców Ikei, a między innymi długa wyprawa zamorska.

Powiedzenie „wyruszać na viking” tłumaczy się więc jako uczestnictwo w dalekich, zamorskich wyprawach, głównie w celach militarnych czy po prostu pirackich. Początkowo określano tak wszelkie rajdy tego typu, niezależnie od narodowości etnicznej łupieżców, ale w okresie dominacji Skandynawów na morzach omawiane słowo przylgnęło na stałe właśnie do nich. Terminy viking i vikingr pojawiały się w inskrypcjach runicznych i Sagach islandzkich opisujących dzieje z X i XI wieku. Vikingi mogły oznaczać wyprawy handlowe (nie tylko łupieżcze), a negatywnie zaczęto je postrzegać dopiero po zakończeniu ery wikingów.

Handel i rolnictwo, czyli nie tylko z topora żył wiking

Codzienne życie wikingów nie było tak burzliwe, jak próbuje nam to wpajać popkultura, i nie polegało wyłącznie na walkach czy podbijaniu cudzych terenów. Dzięki świetnemu opanowaniu sztuki żeglarstwa mogli wypuszczać się w dalekie rejony i handlować niedostępnymi tam towarami. Kupcy z Północy oferowali takie rzeczy jak kły morsów, skóry fok i wielorybów, a także drewno czy żelazo. Znani byli też z handlu niewolnikami, z którymi docierali głównie do krajów arabskich. Assassin’s Creed: Valhalla w sumie nieźle pokazuje tę pokojową stronę wikingów, bo niektóre obszary w świecie gry przejmujemy, kończąc w nich wątki fabularne, a nie wybijając wszystkich w pień.

Wielu wikingów zajmowało się uprawą roli lub handlem.

Do najazdów na dalszych sąsiadów oczywiście dochodziło, a jednym z głównych powodów podboju innych ziem była z pewnością chęć zdobycia bardziej żyznych terenów do uprawy roli, których bardzo brakowało na północy Europy (z wyjątkiem Danii). Wikingowie zwykle ciężko pracowali w polu, a ich wysiłek był o tyle istotny, że przez bandyckie rajdy czy klęski żywiołowe zbiory często nie były duże. Widmo głodu nie było dla nich niczym niezwykłym, a historycy podkreślają, jak daleki od rzeczywistości jest popkulturowy wizerunek rosłego, silnego wojownika z Północy.

Śmiertelność wśród dzieci wynosiła nawet 40 procent, a po znalezionych szkieletach z omawianego okresu często widać było ślady niedożywienia, przewlekłych chorób czy wrodzonych urazów. Między innymi to sprawiało, że na wyprawy łupieżcze wyruszali także „amatorzy”, na co dzień zajmujący się bardziej pokojowym rzemiosłem.

Uduchowione bogactwa smakowały najlepiej

Skoro więc tak wielu wikingów było kupcami lub rolnikami, skąd wziął się stereotyp okrutnych, walecznych wojowników? Tutaj dość istotny może być detal znakomicie zaakcentowany w grze Assassin’s Creed: Valhalla. Grając jako Eivor, często znajdziemy złote skrzynie z jakimś drogocennym fantem, ukryte gdzieś w świątyniach na podbijanych terenach. W rzeczywistości tak istotnie było. Osady i świątynie chętnie brano na cel rajdów, bo, zwłaszcza w miejscach kultu, było więcej cennych rzeczy, a jednocześnie obrona nie była aż tak silna jak w dużych miastach czy fortach.

Przy tym to właśnie mnisi i inni duchowni mieszkający w świątyniach potrafili w tamtych czasach czytać oraz pisać i to oni zostawiali dla potomnych zapiski ze swoich przeżyć i doświadczeń. Wikingów znali więc głównie od tej najgorszej, pełnej przemocy strony i taki ich obraz przekazywali następnym pokoleniom.