Paradox Interactive
Firma wydawca
Szwedzki wydawca gier wideo z siedzibą w Sztokholmie. Firma opiera swoją działalność zarówno na wydawaniu gier tworzonych przez Paradox Development Studio, jak i na dostarczaniu na sklepowe półki produkcji opracowywanych przez zewnętrzne zespoły – te drugie stanowią większość w jej katalogu wydawniczym.
Historia
Dzieje Paradox Interactive zazębiają się z historią Paradox Development Studio. Firma została więc założona w 1995 roku, a po czterech latach działalności podjęto decyzję o wydzieleniu dwóch dywizji – Paradox Interactive miało skoncentrować się na tworzeniu gier wideo, z kolei Paradox Entertainment rozpoczęło działalność na poletku gier planszowych i fabularnych. W 2012 roku firma doczekała się drugiego podziału – Paradox Development Studio zostało wyznaczone jako komórka odpowiedzialna za produkcję gier wideo, z kolei Paradox Interactive zostało światowym wydawcą.
Portfolio wydawnicze Paradox Interactive zasilają przede wszystkim produkcje autorstwa Paradox Development Studio, na czele z seriami Europa Universalis oraz Hearts of Iron. Mowa o rozbudowanych grach strategicznych spod znaku „grand strategy”, w większości przypadków osadzonych w realiach historycznych. Niemniej, w jej katalogu znaleźć można również dzieła zewnętrznych deweloperów, wśród których pojawiają się: East India Company, Majesty, Penumbra oraz Mount & Blade. Nie należy zapomnieć także o serii Magicka, a także o współpracy z firmą Colossal Order, która zaowocowała wydaniem Cities in Motion oraz Cities: Skylines. Najwyższymi ocenami spośród dotychczasowych gier z katalogu wydawniczego Paradox Interactive może się pochwalić Pillars of Eternity opracowane przez zespół Obsidian Entertainment, który dostarczył również Tyranny wydane przez Paradox Interactive w 2016 roku.
Dynamiczny rozwój
Od 2014 roku obserwowaliśmy dynamiczny rozwój firmy. Wówczas to wydawca poinformował o utworzeniu nowego studia, czyli Paradox Arctic z siedzibą w szwedzkim Umea. W 2015 roku wykupił natomiast White Wolf, wchodząc tym samym w posiadanie praw do marki Świat Mroku, w tym znanego w branży gier wideo Wampira: Maskarady. W roku 2017 natomiast otwarto trzecie studio, Paradox Thalassic, z siedzibą w Malmo.
Jak jednak miało się okazać niedługo później, wydawca dopiero się „rozkręcał”. W tym samym roku bowiem poinformował o przejęciu niderlandzkiego Triumph Studios (autorów serii Age of Wonders), a rok później – o wykupieniu amerykańskiego Harebrained Schemes, mającego w swoim dorobku między innymi trzy gry z serii Shadowrun oraz ciepło przyjęte BattleTech. W roku 2019 otworzył swoje czwarte studio, Paradox Tectonic w kalifornijskim Berkeley. Ponadto w styczniu 2019 roku firma stała się właścicielem praw do marki Prison Architect. Rok 2020 przyniósł natomiast założenie piątego zespołu, Paradox Tinto z siedzibą w hiszpańskiej Barcelonie, a także przejęcie francuskiego Playrion Game Studio i fińskiego Iceflake Studios.
W międzyczasie, bo w 2016 roku, Paradox Interactive rozpoczęło serię imprez poświęconych swoim produktom, pod szyldem PDXCon.
Problematyczny Wampir: Maskarada
W styczniu 2018 roku dowiedzieliśmy się, że Paradox Interactive nabyło 33% udziałów w studiu Hardsuit Labs. Zespół miał stworzyć dla opisywanej firmy nową, niezapowiedzianą jeszcze wówczas grę. W marcu 2019 roku ujawniono, że był nią Vampire: The Masquerade - Bloodline 2, nad którym czuwali twórcy oryginału, jak Chris Avellone oraz odpowiedzialny za scenariusz Brian Mitsoda. Produkcja miała zadebiutować na początku 2020 roku, jednak ostatecznie jej premiera była kilkukrotnie opóźniana. W sierpniu 2020 roku szeregi studia opuściły kluczowe osoby odpowiedzialne za ten projekt, z kolei w lutym 2021 roku ogłoszono, że Paradox Interactive postanowiło zakończyć współpracę z Hardsuit Labs, gdyż nowy Wampir: Maskarada nie spełniał pokładanych w nim nadziei. Firma zajęła się poszukiwaniem nowego zespołu, który mógłby dokończyć projekt.
Bezwzględny rozwój
Pod koniec września 2021 roku firma Paradox Interactive poinformowała, że chcąc skupić się na „sprawdzonych niszach”, rezygnuje z kilkunastu(!) niezapowiedzianych jeszcze projektów. W sierpniu 2022 roku uruchomiono natomiast Paradox Arc, czyli nową inicjatywę wydawniczą, w ramach której Paradox Interactive miało pomagać mniejszym studiom w tworzeniu i wydawaniu ich dzieł.
W czerwcu 2023 roku Paradox Interactive podzielił się ze światem swoją wizją działalności. Jak się okazało, od 2013 roku wydawca skasował 47% projektów powstających pod jego skrzydłami. Ponadto, choć Paradox Arc pochłaniało 6-9 milionów dolarów rocznie, anulowano 60-80% gier tworzonych w ramach tej inicjatywy; na dalszy rozwój mogły liczyć wyłącznie najbardziej obiecujące pozycje. Inna sprawa, że tylko gry, których rozwój mógł trwać w nieskończoność, a także tytuły, które zdołały przynieść zyski, były postrzegane przez firmę jako sukcesy. Tytuły, które jedynie zwróciły się wydawcy bądź nawet nie zdołały na siebie zarobić, traktowano zaś jako niewypały.
Następstwem tej dość bezwzględnej polityki było zamknięcie studiów Paradox Arctic oraz Paradox Thalassic. W pewnym sensie ofiarą tej polityki padło również studio Harebrained Schemes. Po tym jak opracowana przez nie taktyczna gra RPG pod tytułem The Lamplighters League wygenerowała niezadowalające wyniki sprzedaży (pomimo przyzwoitych ocen), firma Paradox Interactive podjęła decyzję o wypuszczeniu tego zespołu spod swoich skrzydeł. Rozpoczęta w 2018 roku kooperacja miała dobiec końca 1 stycznia 2024 roku.
Na szczęście ofiarą wspomnianego „bezwzględnego rozwoju” nie padła gra Vampire: The Masquerade - Bloodlines 2. We wrześniu 2023 roku poinformowano bowiem, że projekt został przekazany w ręce zespołu The Chinese Room. Gracze przyjęli tę wiadomość z umiarkowanym optymizmem, gdyż co prawda deweloperzy dali się poznać jako autorzy doskonałych fabuł, jednak pod znakiem zapytania stały ich możliwości w kwestii przygotowania rozbudowanego RPG-a akcji. Niemniej, kolejne informacje ujawniane przez twórców zdawały się wskazywać na to, że wiedzą oni, co robią i mają własny pomysł na tę pozycję.
Śmiałe plany na przyszłość oraz ich weryfikacja
W międzyczasie firma zapowiedziała szereg projektów. Wśród nich prym wiodły produkcje, które można było uznać za swoiste odpowiedzi na hity innych wydawców. Pierwsza to Life by You, czyli dzieło studia Paradox Tectonic, będące symulatorem życia, mającym powalczyć z serią The Sims. Druga to Millenia, czyli strategia turowa typu 4X, tworzona przez studio C Prompt Games, mająca stanąć w szranki przede wszystkim z cyklem Sid Meier’s Civilization. Trzecią było Foundry od Channel 3 Entertainment, rzucające rękawicę bestsellerowym Factorio oraz Satisfactory.
W październiku 2023 roku spod wydawniczych skrzydeł Paradox Interactive wyszła gra Cities: Skylines II od studia Colossal Order. Tytuł straszył wymaganiami sprzętowymi oraz cierpiał na rozmaite bolączki, przez co na platformie Steam otrzymał jedynie „mieszane” recenzje. Nieco cieplej przyjęły go branżowe media; według serwisu Metacritic, średnia przyznanych mu ocen wynosiła 74/100. Mimo w najlepszym wypadku umiarkowanego sukcesu artystycznego, pozycja odniosła sukces komercyjny, ciesząc się olbrzymią popularnością. Dość powiedzieć, że w szczytowym momencie grało w nią ponad 100 tysięcy osób na Steamie.
Kiedy w marcu 2024 roku do sprzedaży trafiła gra Millenia, stało się jasne, że studio C Prompt Games nie zdołało nawiązać realnej walki z „Cywilizacją”. Tytuł doczekał się zaledwie „mieszanych” opinii na platformie Steam, a także średniej ocen od branżowych mediów na poziomie 68/100 (według serwis Metacritic). Lepiej poradziło sobie Foundry, które pojawiło się we Wczesnym dostępie na Steamie w maju 2024 roku i otrzymało „bardzo pozytywne” oceny od graczy. Najsmutniejszy los spotkał natomiast Life by You, gdyż w czerwcu 2024 roku podjęto decyzję o anulowaniu projektu i zamknięciu odpowiedzialnego za niego studia Paradox Tectonic. Przy okazji ujawniono, że ostatnie z wymienionych dzieł pochłonęło 17 milionów dolarów.
W międzyczasie Paradox Interactive podążało utartą ścieżką wydawniczą, oddając w ręce graczy szereg rozszerzeń do swoich już wypuszczonych i odnoszących sukcesy produkcji – Crusader Kings III, Hearts of Iron IV, Stellaris, Europa Universalis IV oraz Age of Wonders 4.
Niemniej nie uratowało to firmy przed pogorszeniem kondycji finansowej. Raport za drugi kwartał 2024 roku wskazywał bowiem na aż 90-procentowy spadek zysku operacyjnego. Stojący na czele opisywanej firmy Frederik Wester winą za taki stan rzeczy obarczał „niewłaściwe decyzje dotyczące kilku projektów, zwłaszcza tych wykraczających poza naszą (firmy – przyp. red.) podstawową działalność”. Sposobem na uniknięcie tego typu perturbacji w przyszłości miały być między innymi wprowadzone w 2021 roku zmiany „w sposobie inwestowania w bardziej ryzykowne projekty”, co docelowo miało pozwolić na uniknięcie kosztownych wpadek pokroju Life by You.
