Recenzja gry Stellaris – Paradox podbija kosmos

Ostateczna granica

Pierwszą gra – obowiązkowo ludźmi!

W pewnym momencie nasze imperium nie może się już swobodnie rozwijać – za jego granicami pojawiają się cywilizacje rywalizujących z nami ras. Wtedy rozgrywka przechodzi do fazy środkowej. Od tej chwili większą rolę odgrywa dyplomacja, początkowo niezbyt istotna. Przestajemy też sami zarządzać naszymi planetami – wzorem Crusader Kings ze stolicy możemy administrować tylko kilkoma globami i gdy przekroczymy ten limit, zostajemy dotkliwie ukarani. Rozwiązaniem jest tworzenie sektorów, które mogą skupiać wiele ciał niebieskich i prowadzone są automatycznie. Nasza rola ogranicza się wówczas do wyznaczenia administratora i ogólnego kierunku rozwoju (np. badania naukowe lub wydobycie kryształów). W ten sposób zminimalizowano żmudne mikrozarządzanie poszczególnymi planetami – a tych na dużej mapie mamy na pewnym etapie dziesiątki.

W Stellaris zarządzanie odbywa się na dwóch płaszczyznach: galaktyki oraz konkretnej planety. Na tej ostatniej stawiamy budynki i kierujemy populacją w stylu znanym z innej gry Paradoksu – Victorii – czy też po prostu z serii Cywilizacja.

Zmierzając powoli do końcowej fazy rozgrywki, ścieramy się z innymi cywilizacjami (lub tworzymy federacje), kolonizujemy pozostałe planety i mierzymy się z różnymi kryzysami. Wśród tych ostatnich mamy np. bunt sztucznej inteligencji (z oczywistym i nie pierwszym nawiązaniem do serialu Battlestar Galactica) czy zmagania z rodzącymi się w naszym imperium frakcjami. Należą do nich głównie podbite rasy, ale również separatyści z jednej z oddalonych od centrum planet. Problem ten można rozwiązać tak, jak zrobiłem to w moim agresywnym imperium – wszystkich nowych mieszkańców uczyniłem niewolnikami. Niestety, taka decyzja miała pewne konsekwencje – kajdany nie sprzyjają pracom intelektualnym, więc w pewnym momencie moi fungoidalni nadzorcy więźniów zaczęli odstawać poziomem rozwoju naukowego od innych cywilizacji... System frakcji jest w swoich podstawach szalenie ciekawy, szkoda tylko, że nie rzuca graczowi większego wyzwania.

EVE Online to nie jest, ale i tak robi wrażenie.

Stellaris różni się od typowych strategii 4X kilkoma cechami. Nie ma tu tak charakterystycznego dla tego gatunku systemu turowego, a rozgrywka – podobnie jak w Europie Universalis – to swego rodzaju strategiczny sandbox, w którym do pewnego stopnia sami wyznaczamy sobie cele. Ważną rolę odgrywa również końcowa faza zabawy, w której musimy poradzić sobie z różnymi kryzysami – a to wspomnianymi buntami robotów, a to najazdem potężnej rasy obcych istot, zdolnych zniszczyć i splugawić całą galaktykę.

Odrobina RPG

Jak na grę Paradoksu przystało, Stellaris – dzięki systemowi losowych wydarzeń – ma w sobie pewną dozę nieprzewidywalności, dzięki czemu powstają przeróżne historie. Częściowo sami je sobie opowiadamy, wczuwając się w odgrywaną rolę. Oto w jednej z gier przez dziesięciolecia rywalizowałem z dwoma imperiami na podobnym do mojego poziomie. Niestety, moi przeciwnicy się dogadali i zawarli tzw. Zgodny Traktat, obawiałem się więc wojny. Przez kilkadziesiąt lat szykowałem się potajemnie do agresywnego blitzkriegu, oficjalnie wkupując się w ich łaski – nie chciałem, żeby to oni pierwsi zaatakowali. Nagle zjawili się... „zergowie” (to jedno z wydarzeń końcowej fazy gry) – wszyscy otrzymaliśmy informację, że do naszej galaktyki zbliża się nieznana i niszczycielska siła. Szczęśliwie horda pojawiła się na tyłach wrogiego imperium – wykorzystałem więc ten moment i wbiłem mu nóż w plecy. Na nic zdały się wezwania do galaktycznej jedności w obliczu wspólnego wroga – zwasalizowałem, co się dało i... szybko sam uległem przerażającym potworom z otchłani. Mimo porażki miałem satysfakcję – wczułem się w postawę mojej cywilizacji (grzybopodobnych właścicieli milionów niewolników) i postąpiłem tak, jak oni powinni się w takiej sytuacji zachować.

Tajemniczy obiekt dryfujący w przestrzeni – czy to Odyseja Kosmiczna?!

Takich opowiastek w Stellaris jest więcej. Kiedy indziej, grając pokojowo nastawionymi ludźmi, zbudowałem bazę obserwacyjną na planecie zamieszkałej przez prymitywną cywilizację. Po kilkunastu latach biernej obserwacji wybuchł skandal – w tajemnicy wylądowali tam naukowcy, zostali otoczeni boskim kultem i rozkazali tubylcom wybudować wielką piramidę. Placówkę więc zlikwidowano – afera ta była nie do pogodzenia z etyką mojej cywilizacji. To samo przydarzyło mi się, kiedy grałem gadzimi ksenofobami – tym razem mogłem wykorzystać fakt ubóstwienia moich naukowców i obserwować, co wydarzy się dalej. W efekcie na planecie doszło do wielkiej wojny religijnej i spora część mieszkańców zginęła w masakrze. Podejrzewam, że różnych rozwiązań tego samego wydarzenia jest jeszcze kilka – i czekają na odkrycie.

Niewydolna galaktyczna biurokracja

Wielkie oko zwiastuje wielkie kłopoty.

Stellaris to gra Paradoksu, a studio to miało niechlubną tradycję wypuszczania na rynek tytułów niedopracowanych. Od jakiegoś czasu Szwedzi walczą z tym wizerunkiem, a nowa strategia stanowi dowód, że robią postępy. W dniu premiery – co przyznali sami twórcy – głównym problemem był fakt mocnego przycinania gry na dużych mapach w późniejszych fazach zabawy. Jednak deweloperzy mają już wkrótce wyeliminować to niedociągnięcie. Zresztą – nie uniemożliwia ono grania, a co najwyżej irytuje.

Na ironię zakrawa fakt, że największym kłopotem, jaki mam ze Stellaris, jest to, iż w grze, w której sztuczna inteligencja może się zbuntować przeciwko swoim twórcom, SI wrogów okazuje się dość pasywna. W ciągu kilkudziesięciu godzin, jakie spędziłem z grą, raz tylko zdarzyło się, że rywale sami wypowiedzieli mi wojnę. Taka bierność ma swoje zalety (niezakłócona ekspansja we wczesnej fazie zabawy jest nie do pogardzenia), jeśli jednak liczycie na ową niesprawiedliwość, będącą cechą innych dzieł Paradoksu (np. bunt wasala, odwrócenie sojuszy czy nagła utrata ciężko wypracowanej stabilności), to od razu zacznijcie na wyższych poziomach trudności. Dodajmy do tego fakt, że czasem ciężko zawrzeć pakt, a w środkowej fazie gry trafia się coraz mniej anomalii i wynikających z nich wydarzeń, co oznacza okresy, w których po prostu niewiele się dzieje. Sektory zarządzają się same, pokojowe cywilizacje nie chcą wchodzić w sojusze skierowane przeciwko naszym wrogom, a wszystkie ciekawe wydarzenia z wczesnej fazy rozgrywki miały już miejsce. Wtedy urozmaicenie stanowią wspomniane kryzysy – uważam jednak, że w obecnej wersji jest ich zbyt mało. Zaznaczam, że problem ten bardziej doskwiera na większych mapach – na mniejszych tak mocno go nie odczułem.

Stellaris też ma swoich zergów.

Produkcje Paradoksu znane są z tego, że w swojej pierwotnej wersji 1.0 stanowią swego rodzaju szkielet – kompletny, ale aż proszący się o rozbudowanie. Nie inaczej jest ze Stellaris. Kosmiczne 4X już teraz zapewnić może dziesiątki godzin świetnej zabawy, grze przydałoby się jednak więcej treści. Od bardziej rozbudowanej dyplomacji, przez większą różnorodność w środkowej części zabawy, aż po pogłębienie systemu frakcji (w zasadzie nie sprawiły mi one ani razu poważnego problemu). Widziałbym też miejsce dla szpiegostwa, które idealnie wpisałoby się w mechanikę środkowej i końcowej fazy rozgrywki.

Kosmiczny wieloryb został przerobiony na kosmiczny tran.

Stellaris potrzebuje również wypolerowania kilku ważnych elementów. Pomijając wspomnianą pasywną SI, w grze kiepsko funkcjonują też powiadomienia. Nie możemy ich swobodnie modyfikować, jak w innych tytułach Paradoksu, zdarzają się więc przeciążenia systemu (np. w tracie wojny), gdy dostajemy naraz takie ilości danych, że nie jesteśmy w stanie sprawnie ich przeglądać. Brakuje też możliwości przekrojowej analizy sytuacji – aż nie chce się wierzyć, że to dzieło Paradoksu! W efekcie często musimy przebijać się przez kolejne układy planetarne albo karty menu, by dotrzeć do interesującej nas informacji (np. czy dana cywilizacja ma jeden z rzadkich zasobów). Opisywany system sektorów faktycznie odejmuje wiele niepotrzebnego mikrozarządzania, ale też nie jest idealny – dalej musimy ręcznie zawiadywać każdą stacją kosmiczną, a w natłoku wydarzeń łatwo zgubić np. statek kolonialny.

Strategia przez duże S

Konstruowanie statków to taka logiczna minigra.

Zabawnym krokiem w kierunku uproszczenia obsługi gry jest wprowadzenie wewnątrz aplikacji specjalnej przeglądarki internetowej, w której można wertować oficjalną Wiki Stellaris.

Wyznam szczerze – długo nie byłem pewien, jaką ocenę wystawić Stellaris. Z jednej strony to wciągająca jak czarna dziura i nowatorska niczym wizje Elona Muska strategia kosmiczna typu 4X. Bawiłem się przy niej świetnie i wiem, że jeszcze wielokrotnie do niej wrócę. Do tego produkcja ta może pochwalić się klimatyczną muzyką pokroju tej z Interstellara (kosmiczne elektro, które doskonale sprawdza się podczas lektury literatury SF – przetestowałem!) i barwną oprawą graficzną, z masą detali widocznych na zbliżeniach. Stellaris okazuje się też dowodem na to, że szwedzka firma skutecznie zmierza w kierunku upraszczania obsługi swoich wielkich gier strategicznych, co stanowi dobry znak w kontekście nadchodzącego Hearts of Iron IV. Przykładem niech będzie choćby system projektowania statków kosmicznych – możemy opracowywać je sami albo zdać się na rozwiązania automatyczne, które całkiem nieźle dają radę.

Niechlujna polska wersja językowa

Stellaris zostało przetłumaczone na nasz język. Polonizacja nie jest jednak idealna – teksty wylewają się z ramek, czasem przesłaniając przez to ważne informacje; niektóre słowa pozostały też nieprzetłumaczone, a i zdarzają się literówki. Choć to drobne problemy, to liczę na ich szybkie naprawienie.

Starcia sieciowe w 32 osoby to prawdziwe wyzwanie.

Z drugiej strony Stellaris to także gra, która ma kilka braków, a wśród nich najbardziej boli pasywność SI oraz fakt, że w środkowej fazie gry zdarza się, iż nie mamy zbyt wiele do roboty. Co prawda pierwszy mankament eliminuje do pewnego stopnia sprawnie zorganizowany multiplayer, ale przecież nie o to chodzi. Wiem jednak, że niedostatki gry zostaną uzupełnione – znając politykę Paradoksu, spodziewać możemy się masy płatnych rozszerzeń, a do tego dojdą też rozbudowane modyfikacje fanowskie. Zastanawiałem się więc nad oceną 8/10, ostatecznie jednak przeważył fakt, że Stellaris, nawet z opisanymi niedoróbkami, to po prostu szalenie przyjemna i fajna gra. A po wyeliminowaniu niedoskonałości i rozszerzeniu tytułu o więcej treści dostaniemy kosmiczną strategię przez duże S. Wtedy spokojnie będziecie mogli dorzucić do oceny jeszcze jeden punkt.