Podstawy UNIX'a i Linuxa
UNIX, a zwłaszcza systemy UNIXo-podobne, np. Linux, powoli przestają być domeną elit informatycznych a zaczynają "trafiać pod strzechy". Niniejszy artykuł ma na celu wprowadzenie w podstawy czytelnika, który nigdy wcześniej nie miał z nimi do czynienia.
Jeśli by jednak coś poszło nie tak, poeksperymentujmy z ustawieniami w menu „Typ terminala”. Jeżeli i to nie pomoże, prawdopodobnie oznacza to, że należy zalogować się przez SSH. Podobnie jak przy logowaniu przez Telnet, robi się to za pomocą specjalnego programu, który jednak nie jest elementem Windows. Polecam darmowy „Putty”, dostępny np. na serwerze Tucows (http://www.tucows.com/).
Po zalogowaniu się zwykle „przywita” nas kilka mniej lub bardziej ważnych wiadomości - o zainstalowanej wersji UNIX-a, wiadomość od administratora systemu itp. (na niektórych serwerach dowiemy się nawet, czy mamy nową pocztę). Dalej jesteśmy pozostawieni na pastwę losu. Ale cóż to dla nas. Aby zorientować się w jakim katalogu aktualnie się znajdujemy, wpiszmy „pwd”. Natomiast komenda „ls”, odpowiednik DOS-owskiej „dir”, wyświetli nam zawartość bieżącego katalogu. Komenda ta wywołana z parametrem –a (ls –a) pokaże również pliki ukryte, zaś parametr –l wyświetli dodatkowe informacje o plikach (podobnie jak w DOS-ie, parametry można łączyć – np. ls –al). Za pomocą polecenia „cd /nazwa_katalogu” przejdziemy do żądanego katalogu. Zauważmy, że w UNIX-ie, inaczej niż w DOS-ie, nazwy katalogów oddziela slash - /, a nie backslash - \. Wpisując „mkdir nazwa_katalogu” utworzymy katalog, zaś „rmdir nazwa_katalogu” nam ów katalog skasuje, pod warunkiem jednak, że będzie on pusty. Pliki kasować możemy za pomocą komendy „rm nazwa_pliku” bądź też „rm *” (kasuje cały katalog). Katalog wraz ze wszystkimi podkatalogami usuniemy za pomocą parametru –r („rm –r *”). Polecenia „rm” używajmy jednak rozważnie. UNIX zawsze przyjmuje, że użytkownik wie, co robi i prawie nigdy nie pyta się o potwierdzenie. Podobnie jest z poleceniem „rm” – pliki zostaną skasowane natychmiast! Natomiast skopiować plik lub cały katalog wraz z podkatalogami możemy za pomocą polecenia „cp plik_zródłowy plik_docelowy” lub „cp –rf katalog_źródłowy katalog_docelowy. Gdybyśmy chcieli plik (katalog) nie skopiować a przenieść, użyjmy „mv”. Do wyświetlania zawartości plików tekstowych służy „cat nazwa_pliku” bądź „more nazwa_pliku”, jeśli tekst zajmuje więcej niż jeden ekran. Jeżeli chcemy uzyskać instrukcję (opis działania, wszystkie parametry) na temat dowolnego programu, użyjmy komendy „man program”, np. „man rm” czy „man ls”. Polecam tą komendę początkującym użytkownikom – można się wiele nauczyć, choć muszę przyznać, że opisy poleceń są trochę za techniczne i trzeba mieć odrobinę samozaparcia, by je „przetrawić”.