Nintendo

Firma producent wydawca

Jeden z największych producentów i wydawców gier wideo, a także jeden z największych producentów konsol stacjonarnych i przenośnych na świecie. Firma istnieje od 1889 roku, jednak działalność w branży gier wideo rozpoczęła dopiero w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX wieku. Japoński gigant, którego siedziba mieści się w Kioto, słynie z takich marek jak Super Mario, Donkey Kong, The Legend of Zelda, Metroid i Pokemon, z kolei wśród najpopularniejszych wyprodukowanych przez niego urządzeń prym wiodą handheldy Game Boy oraz DS, a także konsole stacjonarne Wii oraz Switch.

• Nintendo jako producent i wydawca gier
• Historia Nintendo
• Konsole Nintendo

Nintendo jako producent i wydawca gier

Nintendo prowadzi wewnętrzną działalność deweloperską poprzez swoje studia, które tworzą tytuły ekskluzywne przeznaczone na platformy sygnowane logo tej firmy. Wśród najważniejszych serii Nintendo są:

1. Animal Crossing;
2. Donkey Kong;
3. Fire Emblem;
4. Mario Kart;
5. Metroid;
6. Pikmin;
7. Splatoon;
8. Super Mario;
9. Super Smash Bros;
10. The Legend of Zelda;
11. Xenoblade Chronicles.

Ponadto firma wydaje dzieła zewnętrznych studiów deweloperskich, jak na przykład bestsellerowa seria Pokemon tworzona przez zespół Game Freak. Innym, mniej spektakularnym przykładem może być cykl Bayonetta, rozwijany przez ekipę PlatinumGames, którego drugą i trzecią odsłonę wydał właśnie gigant z Kioto.

Oprócz produkcji przeznaczonych na platformy stworzone przez Nintendo, w portfolio firmy można znaleźć kilka gier mobilnych, które trafiły na smartfony i tablety.

Historia Nintendo

Od produkcji niszowych kart...

Dzieje firmy Nintendo rozpoczynają się 23 września 1889 roku, kiedy to została ona założona przez japońskiego rzemieślnika – Fusajiro Yamauchiego. Działalność firmy z Kioto miała polegać na produkcji oraz dystrybucji popularnych w Kraju Kwitnącej Wiśni kart Hanafuda. Choć jej efekty początkowo napawały optymizmem, stosunkowo szybko pojawiły się również pierwsze problemy spowodowane powolnym i drogim procesem produkcji, a także działaniem w niszy. By uporać się z komplikacjami, zdecydowano się na wprowadzenie do obiegu tańszych kart – Tengu – oraz ich dystrybucję w innych miastach. W 1929 roku Fusajiro Yamauchi przeszedł na emeryturę, a jego miejsce w fotelu szefa rodzinnej firmy zajął adoptowany przez niego zięć – Sekiryo Kaneda, który na tę okoliczność przyjął nazwisko Yamauchi. Dwa lata wcześniej na świat przyszedł wnuk Kanedy – Hiroshi – który przejął po nim schedę w 1950 roku.

W 1959 roku Nintendo zaczęło coraz śmielej otwierać się na Zachód i nawiązało współpracę z Waltem Disneyem, dzięki czemu światło dzienne ujrzały skierowane do dzieci karty ozdobione wizerunkami postaci znanych z amerykańskich bajek. Te jednak z czasem zaczęły sprzedawać się coraz gorzej, podobnie jak pozycjonowane jako produkt dla dorosłych karty Hanafuda. W latach 1963-1968 Yamauchi zaczął więc rozglądać się za nowymi kierunkami rozwoju dla swojej firmy, jednak wszystkie jego ówczesne przedsięwzięcia zakończyły się fiaskiem; mowa o produkcji ryżu błyskawicznego, sieci miłosnych hoteli, a nawet o taksówkach.

W kolejnych latach Nintendo zaczęło coraz uważniej przyglądać się nowoczesnej technologii. W 1969 roku do firmy dołączył Gunpei Yokoi, a początek lat siedemdziesiątych XX wieku położył fundament pod nową przyszłość dla firmy. Wówczas to japoński gigant stworzył swoją pierwszą zabawkę elektroniczną, czyli pistolet świetlny, który prędko znalazł ponad milion nabywców. Tą samą ścieżką podążyły kolejne zabawki od Nintendo, jak zaprojektowane przez Yokoia: Ultra Hand, Ultra Machine, Ultra Scope oraz Love Tester. Ich wysoka popularność sprawiła, że firma zaczęła szybko się rozrastać oraz tworzyć coraz bardziej zaawansowane urządzenia, jak wykorzystujące pistolet świetlny automaty Laser Clay Shooting System (1973) i Wild Gunman (1974), które odniosły sukces nie tylko w Japonii, lecz również w Stanach Zjednoczonych i Europie.

Z czasem zachęcony przez sukcesy odnoszone przez firmy Atari oraz Magnavox Yamauchi zainteresował się grami wideo. W 1974 roku Nintendo wzięło na siebie obowiązki dystrybutora konsoli Magnavox Odyssey na terenie Kraju Kwitnącej Wiśni, a następnie nawiązało współpracę z firmą Mitsubishi Electric, której owocem były proste konsole Color TV-Game. Prawdziwy przełom dla Nintendo nadszedł jednak dopiero w 1979 roku, kiedy to firma utworzyła swój nowy oddział w całości poświęcony grom wideo.

...do tytułu potentata branży gier wideo (epoka NES-a, SNES-a i GameBoya)

W 1980 roku światło dzienne ujrzała seria prostych kieszonkowych gier elektronicznych zwanych Game & Watch. Ich konstruktor – Gunpei Yokoi – po latach twierdził, że do ich zaprojektowania zainspirowała go podróż pociągiem, podczas której zobaczył człowieka zabijającego nudę poprzez zabawę kalkulatorem. Game & Watch szturmem wdarły się na listy przebojów, znajdując ponad 43 miliony nabywców. Podążając nowo wytyczoną ścieżką, w 1981 roku Nintendo wypuściło automat Donkey Kong, w którym pojawił się nie kto inny, jak bohater imieniem Mario, znany wówczas pod pseudonimem Jumpman; to właśnie on miał w przyszłości stać się maskotką firmy rozpoznawaną na całym świecie przez osoby w każdym wieku.

W 1983 roku Nintendo zaprezentowało światu konsolę pozwalającą na uruchamianie różnych gier wideo dystrybuowanych na specjalnych kartridżach. Mowa o Famicomie (skrót od Family Computer – ang. komputer rodzinny), który trafił do japońskich sklepów w lipcu 1983 roku, a rok później wyprzedził pod względem sprzedaży konkurencyjną konsolę SEGA SG-1000. W tym samym roku w Stanach Zjednoczonych miał miejsce potężny krach na rynku gier wideo, który doprowadził do potężnych przetasowań w branży. Nintendo jednak nie tylko wyszło z niego obronną ręką, lecz także wyrosło po nim na branżowego potentata. Famicom trafił do amerykańskich sklepów w odmienionej obudowie i pod nazwą Nintendo Entertainment System (NES) w 1985 roku. Jak już można się domyślić, konsola i na tym rynku sprzedawała się fantastycznie; dość powiedzieć, że jej produkcja dobiegła końca dopiero w 1995 roku (Famicoma produkowano niemal osiem lat dłużej). Famicom oraz NES znalazły łącznie około 62 miliony nabywców i doczekały się mnóstwa kultowych gier, wśród których prym wiodą te spod szyldów Super Mario, Metroid oraz The Legend of Zelda.

W 1989 roku Nintendo oddało w ręce graczy swoje kolejne dzieło, czyli konsolę przenośną GameBoy, która podobnie jak NES wykorzystywała kartridże. Platforma błyskawicznie odniosła sukces; w ciągu dwóch tygodni od jej premiery w Japonii sprzedało się 300 tysięcy jej egzemplarzy, natomiast w dniu debiutu w Stanach Zjednoczonych na jej zakup zdecydowało się 40 tysięcy graczy. W tym czasie Nintendo nawiązało współpracę z firmą Sony, która miała stworzyć przystawkę dla jego nowej konsoli – Super Famicoma – pozwalającą na odtwarzanie płyt CD. Ostatecznie jednak gigant z Kioto zdecydował się ją zerwać i rozpocząć kooperację z Philipsem, natomiast pozostawione z opracowaną przez siebie technologią Sony postanowiło... stworzyć własną konsolę. Reszta jest już historią.

Pod koniec lat osiemdziesiątych Nintendo zaczęło czuć na karku oddech konkurencji tworzącej coraz bardziej zaawansowane technologicznie konsole, jak PC Engine firmy NEC czy Mega Drive od SEGI (w Stanach Zjednoczonych znany jako Genesis). Famicom musiał doczekać się następcy, którym okazał się wydany w 1990 roku Super Famicom. W ciągu kilku godzin w samej Japonii rozeszło się 300 tysięcy jego egzemplarzy; na Zachodzie sprzęt zadebiutował z opóźnieniem, pod nazwą Super Nintendo Entertainment System (SNES). Podobnie jak pierwsza konsola stacjonarna Nintendo, platforma była produkowana długo po zakończeniu swojego cyklu życia; w Stanach Zjednoczonych jej produkcja dobiegła końca w 1999 roku, natomiast w Japonii – w 2003. W międzyczasie, bo w 1990 roku, Nintendo utworzyło swój europejski oddział w niemieckim Großostheim, którego śladem z czasem podążyły oddziały stworzone między innymi w Niderlandach, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Belgii oraz Australii.

Czasy Nintendo 64 i Game Boya Color

W 1993 roku Nintendo ogłosiło nawiązanie współpracy z szeregiem firm, na czele z Silicon Graphics, NEC, Toshiba oraz Sharp, której owocem miała być konsola nowej generacji. Mowa o Nintendo 64 będącej pierwszą platformą opartą na 64-bitowej architekturze. Sprzęt zadebiutował na terenie Japonii i Stanów Zjednoczonych kolejno w czerwcu i wrześniu 1996 roku, natomiast w Europie – kilka miesięcy później, w marcu 1997 roku. Platforma musiała stawić czoła niebywale silnej konkurencji w postaci konsoli PlayStation, jednak mimo to do roku 2002, kiedy to dobiegła końca jej produkcja, znalazła około 33 miliony nabywców. To właśnie na nią trafiły hity pokroju Super Mario 64, The Legend of Zelda: Ocarina of Time oraz GoldenEye 007, które odcisnęły trwałe piętno na całej branży gier wideo.

W 1995 roku światło dzienne ujrzał natomiast Virtual Boy, czyli konsola wyświetlająca trójwymiarowy obraz, zaprojektowana przez samego Gunpeia Yokoia. Niestety tym razem genialnemu projektantowi i konstruktorowi nie udało się zrewolucjonizować branży gier wideo. Sprzęt okazał się komercyjną porażką, po której Yokoi opuścił szeregi firmy Nintendo. W 1996 roku na Game Boya trafiły natomiast gry Pocket Monsters Red oraz Pocket Monsters Green, znane poza Japonią jako Pokemon Red i Pokemon Blue, które dały początek marce święcącej triumfy przez całe dziesięciolecia. Z kolei rok 1998 przyniósł premierę następcy Game Boya, czyli Game Boya Color, którego moc obliczeniowa była porównywalna z NES-em. W przeciwieństwie do Virtual Boya sprzęt odniósł spektakularny sukces.

Era Game Boya Advance i GameCube'a

W 1999 roku na sklepowe półki trafiło PlayStation 2. Odpowiedzią na tę konsolę miała być 128-bitowa platforma przygotowana przez Nintendo we współpracy z firmami IBM oraz Panasonic. Poza tym swego następcy miał doczekać się Game Boy Color.

W 2001 roku w ręce graczy trafiły konsole Game Boy Advance oraz GameCube. Ten pierwszy szybko zyskał miano najszybciej sprzedającej się na terenie Stanów Zjednoczonych konsoli w historii. GameCube natomiast nie spełnił pokładanych w nim nadziei; dość powiedzieć, że o ile w 2010 roku, kiedy to dobiegała końca jego produkcja, Game Boy Advance mógł pochwalić się ponad 81 milionami nabywców, o tyle kiedy zakończono produkcję GameCube'a, w ręce graczy trafiły zaledwie niespełna 22 miliony jego egzemplarzy. W maju 2002 roku z funkcji prezesa Nintendo zrezygnował Hiroshi Yamauchi; jego następcą został Satoru Iwata, co zakończyło praktykowaną od powstania firmy tradycję kierowania nią przez członków rodziny Yamauchi. W tym samym roku światło dzienne ujrzała najmniejsza konsola w historii, czyli opracowana przez Nintendo Pokemon Mini, natomiast rok później na sklepowych półkach pojawił się Game Boy Advance SP, czyli udoskonalona wersja pierwowzoru.

Nintendo DS oraz Wii, czyli ścieżka innowacji

Rok 2004 przyniósł premierę następnego handhelda od Nintendo. Mowa o konsoli Nintendo DS, która miała walczyć o portfele i uwagę graczy z konkurencyjnym PlayStation Portable. Sprzęt nie imponował pod względem możliwości graficznych, jednak projektując go, gigant z Kioto obrał inną ścieżkę, stawiając na innowację. Gracze otrzymali więc konsolę wyposażoną w dwa ekrany, z których jeden był dotykowy. Jak się okazało po latach, to rozwiązania zastosowane przez Nintendo bardziej przypadły odbiorcom do gustu, toteż sprzedano ponad ponad 154 miliony tych urządzeń, co uczyniło ową platformę najpopularniejszym handheldem, a także drugą najpopularniejszą konsolą w historii. W 2005 roku Nintendo odświeżyło jeszcze markę Game Boy, tworząc konsolę Game Boy Micro.

W roku 2006 na sklepowych półkach pojawiła się konsola Nintendo Wii. Podobnie jak w przypadku DS-a i tym razem Nintendo postawiło na innowację, rywalizację na grafikę i moc obliczeniową pozostawiając Microsoftowi oraz Sony. Nintendo Wii oferowało nowatorski kontroler ruchowy, a także szereg produkcji dla odbiorców w każdym wieku, dzięki czemu przyciągnęło do siebie rzesze zarówno zagorzałych graczy, jak i osób, które wcześniej nie miały do czynienia z grami wideo. Do 2016 roku Nintendo Wii trafiło pod strzechy ponad 101 milionów graczy, co uczyniło tę platformę najpopularniejszą konsolą swojej generacji.

Poszukiwanie nowej drogi – 3DS oraz Wii U

Wydawać by się mogło, że po sukcesach DS-a oraz Wii Nintendo opanowało do perfekcji tworzenie platform pożądanych przez graczy i wyznaczających trendy. W 2011 roku na sklepowe półki trafił Nintendo 3DS, czyli następca DS-a potrafiący wyświetlać trójwymiarowy obraz bez konieczności zakładania specjalnych okularów. Pomimo innowacyjnego pomysłu początkowa sprzedaż tej konsoli pozostawiała sporo do życzenia. Na szczęście z czasem zaczęło po nią sięgać coraz więcej graczy, dzięki czemu gigant z Kioto mógł z czystym sercem inwestować w jego rozwój i tworzenie jego kolejnych, coraz doskonalszych wersji. Po siedmiu latach od premiery Nintendo 3DS mógł się pochwalić ponad 69 milionami sprzedanych egzemplarzy.

Choć ostatecznie Nintendo mogło być dumne z 3DS-a, podobny los nie spotkał nowej konsoli stacjonarnej tego producenta. Wydane w 2012 roku Nintendo Wii U poniosło spektakularną klęskę – dość powiedzieć, że przez pięć lat od premiery platformę nabyło zaledwie około 13,5 miliona graczy, co uczyniło ją najgorzej sprzedającą się konsolą stacjonarną w historii firmy. W 2013 roku stojący na czele Nintendo Satoru Iwata ogłosił, że z tego powodu tymczasowo obniża swoją pensję o połowę, a pozostałe kluczowe osoby w firmie – o 30 procent. Powodów niepowodzenia Wii U należy szukać przede wszystkim w źle przeprowadzonej kampanii promocyjnej. Koncentrując się na zaprezentowaniu Gamepada, czyli wyposażonego w ekran kontrolera, Nintendo doprowadziło do tego, że wielu graczy nie miało pojęcia, jak będzie prezentować się konsola; równie liczne było grono osób, które wzięło Wii U za kolejny gadżet do leciwego już Wii, a nie jego następcę.

Satoru Iwata zmarł 11 lipca 2015 roku; we wrześniu stery Nintendo przejął Tatsumi Kimishima. Szukając nowego pomysłu na rozwój firmy, w tym samym roku Nintendo zaczęło uważnie przyglądać się rynkowi mobilnemu. W 2016 roku na smartfonach i tabletach pojawiła się pierwsza aplikacja giganta z Kioto, czyli Miitomo, natomiast w kolejnych latach dołączyły do niej gry Super Mario Run, Fire Emblem Heroes, Animal Crossing: Pocket Camp, Mario Kart Tour oraz Pokemon GO. Ponadto w listopadzie 2016 roku do sprzedaży trafił NES Classic Edition, czyli odświeżona wersja pierwszej konsoli Nintendo posiadająca wbudowany zestaw gier; sprzęt odniósł na tyle duży sukces, że rok później doczekał się następcy w postaci SNES-a Classic Edition.

Nintendo Switch, czyli powrót na drogę sukcesu

Następcę Wii U Nintendo zaprezentowało późno, bo ponad trzy lata po tym, jak na rynku zdążyły już zadomowić się konsole ósmej generacji od Sony i Microsoftu, czyli PlayStation 4 oraz Xbox One. Gigant z Kioto ponownie nie zamierzał jednak uczestniczyć w technologicznym wyścigu, a głównym atutem konsoli ochrzczonej mianem Switch uczynił jej hybrydowy charakter. Sprzęt był bowiem handheldem, który po podłączeniu do specjalnej stacji dokującej stawał się pełnoprawną konsolą stacjonarną. Dodatkowo wyposażono go w odpinane kontrolery zwane Joy-Conami, które mogły zastąpić pada zarówno w duecie, jak i pojedynczo, by móc zapewnić graczom możliwość multiplayerowej zabawy przy jednej konsoli w dowolnej konfiguracji.

Nintendo Switch szybko okazał się gigantycznym sukcesem, a w ciągu trzech lat od premiery, bo do marca 2020 roku, znalazł ponad 55 milinów nabywców. W tym samym roku firma wyszła również obronną ręką z kryzysu spowodowanego przez wybuch pandemii COVID-19, notując 75-procentowy wzrost przychodów w porównaniu z wcześniejszym rokiem fiskalnym. W sierpniu 2020 roku Nintendo zostało też okrzyknięte najbogatszą firmą w Japonii.

W międzyczasie, bo w 2018 roku, stery firmy objął Shuntaro Furukawa, z kolei w 2019 roku Reggie Fils-Aimé przekazał Dougowi Bowserowi stanowisko prezesa Nintendo of America. Ponadto w kwietniu 2019 roku firma Nintendo nawiązała współpracę z Tencentem, który miał zając się dystrybucją konsoli Nintendo Switch w Chinach.

W lutym 2022 roku opisywany gigant przejął firmę SRD, z którą współpracował od 40 lat, zaś w lipcu pod jego skrzydłami znalazło się Dynamo Pictures, przemianowane na Nintendo Pictures. W maju 2022 roku saudyjski Public Investment Fund nabył 5 procent akcji Nintendo, a w kolejnych miesiącach skutecznie je zwiększał, by w lutym 2023 roku zostać największym zewnętrznym inwestorem firmy, z ponad 8 procentami udziałów.

W 2023 roku olbrzymi sukces odniósł animowany Super Mario Bros. Film, którego produkcją Nintendo zajęło się we współpracy z Universal Pictures oraz Illumination. Dość powiedzieć, że zarabiając ponad 1,3 miliarda dolarów na świecie, został on najbardziej dochodową adaptacją gry wideo, 15. najbardziej dochodowym filmem w historii i rekordzistą w kategorii globalnego weekendu otwarcia dla filmu animowanego.

W maju 2024 roku firma Nintendo oficjalnie potwierdziła istnienie swojej nowej konsoli. W tym samym miesiącu pod jej skrzydłami znalazło się Shiver Entertainment, czyli studio wyspecjalizowane w portowaniu gier na konsolę Nintendo Switch, przejęte od Embracer Group. We wrześniu natomiast firmy Nintendo oraz The Pokemon Company złożyły pozew sądowy przeciwko zespołowi Pocketpair – autorom gry Palworld. Oskarżając deweloperów o naruszenie „wielu praw patentowych”, giganci domagali się „ochrony przed naruszeniem praw autorskich” i „rekompensaty za szkody”.

Konsole Nintendo

Color TV-Game

Seria pięciu prostych konsol wypuszczonych wyłącznie na rynek japoński. Każda z nich zawierała wbudowane gry. Produkowane w latach 1977-1980, łącznie znalazły około 3 miliony nabywców.

Game & Watch

Seria prostych handheldów, których projektantem był Gunpei Yokoi. Każdy z nich zawierał pojedynczą grę; poza tym ich poszczególne modele różniły się od siebie wyglądem. Produkowane w latach 1980-1991, znalazły ponad 80 milionów nabywców oraz naśladowców, do których można zaliczyć popularne również w Polsce urządzenia potocznie określane jako „ruskie jajka”.

Nintendo Entertainment System (NES)/Famicom

Konsola stacjonarna trzeciej generacji, znana w Japonii pod nazwą Famicom (skrót od Family Computer), natomiast na Zachodzie – Nintendo Entertainment System (NES). Produkowana w latach 1983-2003 (Famicom)/1985-1995 (SNES), trafiła w ręce 61,91 mln graczy.

Game Boy

Pierwszy handheld Nintendo wykorzystujący kartridże, produkowany w latach 1989-2003. Wraz ze swoim następcą, czyli Game Boyem Color, znalazł 118,69 mln nabywców.

Super Nintendo Entertainment System (SNES)/Super Famicom

Konsola stacjonarna czwartej generacji, znana w Japonii jako Super Famicom, a na Zachodzie – pod nazwą Super Nintendo Entertainment System (SNES). Produkowana w latach 1990-2003, trafiła w ręce 49,1 mln graczy.

Virtual Boy

Konsola przenośna wykorzystująca technologię 3D. Virtual Boy wyglądał niczym współczesny zestaw rzeczywistości wirtualnej zawierający specjalne gogle oraz kontroler. Produkowany w latach 1995-1996, poniósł spektakularną porażkę, trafiając w ręce zaledwie 770 tysięcy graczy. Po jego komercyjnej klęsce jego projektant – Gunpei Yokoi – opuścił szeregi Nintendo.

Nintendo 64

Konsola stacjonarna piątej generacji. Produkowana w latach 1996-2002, znalazła 32,93 mln nabywców.

Game Boy Color

Następca Game Boya wyposażony w kolorowy ekran. Produkowany w latach 1998-2003, wraz ze swoim poprzednikiem znalazł 118,69 mln nabywców.

GameCube

Konsola stacjonarna szóstej generacji. Produkowana w latach 2001-2007, sprzedała się w liczbie 21,75 mln egzemplarzy.

Game Boy Advance

Następca Game Boya Color. Produkowany w latach 2001-2010, doczekał się szeregu odświeżeń i trafił w ręce 81,51 mln graczy.

Nintendo DS

Handheld Nintendo wyposażony w dwa ekrany, z których jeden – dotykowy. Produkowany w latach 2004-2013, otrzymał szereg nowych wersji i trafił do ponad 154 mln graczy.

Wii

Konsola stacjonarna siódmej generacji. Produkowana w latach 2006-2017, znalazła 101,6 mln nabywców.

Nintendo 3DS

Następca Nintendo DS-a wyposażony w ekran potrafiący wyświetlać trójwymiarowy obraz bez konieczności używania specjalnych okularów. Produkowany w latach 2011-2020, podobnie jak swój poprzednik doczekał się szeregu odświeżeń. Jego sprzedaż zamknęła się w niespełna 76 milionach egzemplarzy.

Wii U

Konsola stacjonarna ósmej generacji. Produkowana w latach 2012-2017, znalazła zaledwie 13,56 mln nabywców.

Switch

Konsola hybrydowa dziewiątej generacji. Od premiery, która miała miejsce w marcu 2017 roku, do września 2020 roku trafiła w ręce około 68 milionów graczy.

Switch 2

Hipotetyczna nazwa następnej konsoli dziewiątej generacji, której oficjalna zapowiedź ma nastąpić przed kwietniem 2025 roku.