Codemasters

Firma producent wydawca polski wydawca

Codemasters Software Company Ltd. (znany powszechnie pod skróconą nazwą handlową Codemasters) to funkcjonujący w branży od 1986 roku brytyjski producent i wydawca gier na komputery osobiste, konsole oraz urządzenia mobilne. Siedziba główna Codemasters Software mieści się w brytyjskim miasteczku Southam, w hrabstwie Warwickshire. Codemasters posiada jednak również studia między innymi w Birmingham i Runcorn (Wlk. Brytania), Malezji oraz Indiach, a także rozsianą po świecie sieć biur regionalnych.

• Codemasters jako producent gier
• Codemasters jako wydawca gier
• Codemasters jako polski wydawca gier
• Historia

Codemasters jako producent gier

Od początku działalności Codemasters koncentrowało się przede wszystkim na działalności deweloperskiej, tworząc gry na popularne w latach 80. i 90. komputery osobiste oraz konsole (8- i 16-bitowe). Do najważniejszych tytułów z tego okresu należą liczne symulatory sportowe i wyścigowe, a także serie Dizzy, Pete Sampras Tennis oraz Micro Machines, która stała się pierwszą kluczową marką firmy i przez długie lata znakiem rozpoznawczym Codemasters.

W późniejszym okresie działalności firma skupiła się na tworzeniu tytułów na komputery PC i kolejne generacje konsol Microsoftu oraz Sony (okazjonalnie również platformy Nintendo i urządzenia mobilne). W portfolio firmy znalazły się zaś m.in. gry sportowe (np. serie LMA Manager czy Brian Lara Cricket), gry akcji (np. Bodycount czy seria Operation Flashpoint), a nawet programy muzyczne (cykl Music Generator). Przede wszystkim jednak, Codemasters dało się poznać jako producent gier wyścigowych, z których najważniejszymi okazały się zapoczątkowane pod koniec lat 90. ubiegłego wieku serie Race Driver / GRID oraz Colin McRae Rally (kontynuowana obecnie pod nazwą DiRT). Od połowy 2012 roku firma koncentruje się wyłącznie na tym właśnie gatunku, rozwijając swe trzy kluczowe marki, tzn. GRID, DiRT oraz zapoczątkowaną w 2009 roku serię F1.

W ramach Codemasters funkcjonują obecnie następujące studia:

• Codemasters Southam – główne studio deweloperskie firmy, odpowiedzialne za takie marki, jak DiRT oraz GRID,
• Codemasters Birmingham – utworzone w listopadzie 2008 roku z części Swordfish Studios, odpowiedzialne głównie za gry z serii F1,
• Codemasters Evo z siedzibą w Runcorn (Wlk. Brytania) – utworzone w kwietniu 2016 roku z byłych pracowników Evolution Studios,
• Codemasters Pune z siedzibą w Pune (Indie) – studio wspomagające,
• Codemasters Studios Sdn Bhd z siedzibą w Kuala Lumpur (Malezja) – studio wspomagające.

Codemasters jako wydawca gier

Praktycznie od początku istnienia, poza nielicznymi wyjątkami (np. gry konsolowe), Codemasters pełniło rolę wydawcy produkowanych przez siebie gier. W miarę rozwoju firmy i zdobywania pozycji rynkowej, Brytyjczycy zajęli się również wydawaniem gier stworzonych przez deweloperów zewnętrznych, a szczyt tej działalności przypadł na pierwszą dekadę XXI wieku. Obecnie Codemasters zrezygnowało jednak ze współpracy z innymi twórcami i koncentruje się ponownie na wydawaniu produkcji własnych.

Wśród najważniejszych tytułów stworzonych przez innych producentów i wydanych na świecie przez firmę Codemasters wymienić warto takie pozycje, jak

• gry wyścigowe: Insane, Fuel,
• gry sportowe: serie World Championship Snooker oraz Sensible Soccer,
• gry akcji: Severance: Blade of Darkness, Prisoner of War, I.G.I. 2: Covert Strike, Second Sight, Clive Barker’s Jericho, Turning Point: Fall of Liberty, Rise of the Argonauts, Damnation,
• strategie: Perimeter, Soldiers: Ludzie Honoru, Worms 4: Totalna Rozwałka, Maelstrom, Hospital Tycoon,
• łącząca elementy RPG, akcji i strategii seria Overlord,
• gry MMO: The Lord of the Rings Online: Shadows of Angmar.

Codemasters jako polski wydawca gier

Mimo braku oficjalnego przedstawicielstwa w naszym kraju, Codemaster Software Company Ltd. zaznaczyło swą obecność również na rodzimym rynku wydawniczym, pełniąc w latach 2007-2010 rolę polskiego dystrybutora gier. Co jednak znamienne, firma sprowadziła nad Wisłę nie tylko najważniejsze produkcje własne, ale także kilka innych gier, których oficjalnym światowym wydawcą były zupełnie inne podmioty.

Historia

Era 8- i 16-bitowa

Codemasters Software Company Ltd. zostało założone 6 sierpnia 1986 roku przez braci Davida, Richarda i Jima Darlingów, którzy swoje pierwsze kroki w branży stawiali w szeregach Mastertronic. Pierwotnie firma funkcjonowała pod nazwą Electric Games Company Ltd., którą jednak zmieniono jeszcze w tym samym roku. W początkowym okresie działalności, Codemasters skoncentrowało się na dynamicznie rozwijającym się rynku gier na komputery osobiste ZX Spectrum, choć w dorobku firmy znalazło się także oprogramowanie na Amstrada CPC, Commodore 64, Amigę, Atari XL i Atari ST. W latach 1986-91 brytyjski deweloper dał się poznać głównie jako twórca niskobudżetowych gier akcji, urozmaiconych prostymi zagadkami logicznymi. Do najważniejszych tytułów z tego okresu należy niewątpliwie zapoczątkowana w 1987 roku seria Dizzy, która stała się pierwszym dużym sukcesem studia i doczekała się wielu kontynuacji. Codemasters zasłynęło również jako twórca ogromnej liczby prostych gier symulacyjnych, wśród których znalazły się głównie symulacje sportowe oraz wyścigowe, choć nie zabrakło też produkcji zrealizowanych z przymrużeniem oka, np. symulatora czołgu czy kosiarki do trawy.

W roku 1992 firma Codemasters rozpoczęła stopniowy odwrót od rynku gier niskobudżetowych, koncentrując się na poważniejszych produkcjach. Rok później ukazała się zaś ostatnia odsłona niezwykle popularnej (choć wciąż z niższej półki) serii Dizzy. Wraz ze zmierzchem komputerów 8-bitowych, firma zwróciła się nieco bardziej w stronę konsol, takich jak Nintendo Entertainment System czy Sega Genesis oraz handheldów Sega Game Gear. Swoistą ciekawostkę stanowić może fakt, że spora część produkcji Codemasters ukazała się nakładem niesławnej firmy Camerica, która, obchodząc zabezpieczenia firmy Nintendo, wydawała nielicencjonowane gry na konsolę NES.

Do listy „niechlubnych” osiągnięć brytyjskich programistów zaliczyć należy też urządzenie o nazwie Game Genie, przeznaczone na najpopularniejsze w owym czasie konsole. Pozwalało ono na modyfikację kodu gier (w tym wielu funkcji ukrytych i zablokowanych przez producentów), co przekładało się na możliwość manipulowania różnymi aspektami rozgrywki, a co za tym idzie, oszukiwania w grach konsolowych. Co ciekawe, o ile firma Nintendo uznała ów patent za łamanie prawa i próbowała na różne sposoby powstrzymać sprzedaż urządzenia, konkurencja z Segi w pełni zaaprobowała Game Genie jako jeden z oficjalnych akcesoriów do swej konsoli. Warunkiem Segi było jednak niewykorzystywanie urządzenia w grach oferujących możliwość zapisywania stanu rozgrywki.

W roku 1991 na rynku ukazała się pierwsza odsłona zręcznościowej serii wyścigowej Micro Machines, która w kolejnych latach stała się prawdziwym znakiem rozpoznawczym studia Codemasters i doczekała się czterech pełnoprawnych odsłon oraz niezwykle licznych naśladownictw. Sporym sukcesem okazały się też serie sportowe, takie jak wydawany w latach 1994-97 cykl Pete Sampras Tennis oraz rozwijany w latach 1996-2007 Brian Lara Cricket. Brytyjczycy dołożyli też swą cegiełkę do popularnego gatunku pinballi, wydając w roku 1994 ciepło przyjęty Psycho Pinball.

Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku Codemasters zwróciło się na dobre w stronę produkcji wyścigowych. W roku 1997 na rynku ukazała się pierwsza część gry TOCA Touring Car Championship, która zapoczątkowała jedną z najważniejszych serii w dorobku firmy, rozwijaną następnie jako Race Driver, a obecnie GRID. Rok później Brytyjczycy wzięli zaś na warsztat rajdy samochodowe, wydając grę Colin McRae Rally, firmowaną nazwiskiem wielokrotnego rajdowego mistrza świata, zwanego „Latającym Szkotem”. Gra okazała się ogromnym sukcesem i w kolejnych latach stała się kluczową marką w portfolio studia Codemasters, choć podobnie jak ww. TOCA, obecnie rozwijaną już pod zupełnie inną nazwą DiRT.

Era 32-bitowa

W latach 1999-2006 Codemasters skupiło się na rozwijaniu swych dwóch serii wyścigowych, tj. Colin Mc Rae Rally oraz TOCA / Race Driver, do których w 2003 dołączyła nowa marka IndyCar Series. Produkcja nie powtórzyła jednak sukcesu swych poprzedniczek i w 2004 roku, po wydaniu kontynuacji, została ostatecznie porzucona. W tym samym czasie firma wkroczyła też na rynek menadżerów sportowych, rozwijając początkowo wyłącznie konsolową serię LMA Manager (1999-2006) oraz nietypową grę Club Football (2003-2004), złożoną z kilkunastu odrębnych programów, z których każdy poświęcony został jednemu z popularnych, europejskich klubów piłkarskich.

Aby nieco bardziej zaznaczyć swą obecność za oceanem, Codemasters otworzyło też oddział w amerykańskim Oakhurst (w stanie Kalifornia), wykorzystując byłą siedzibę firmy Sierra Entertainment i zatrudniając zwolnionych w połowie 1999 roku pracowników studia Yosemite Entertainment. Nietypowym, choć niezwykle udanym „skokiem w bok” okazał się stworzony we współpracy ze studiem Jester Interactive oraz stacją telewizyjną MTV cykl Music Generator, który w latach 1998-2004 zdominował segment programów muzycznych na konsole PlayStation oraz Xbox. Na początku XXI wieku Codemasters próbowało też po raz pierwszy wkroczyć na rynek MMO, jednak dobrze zapowiadająca się gra Dragon Empires po przeprowadzeniu oficjalnych betatestów została anulowana.

W roku 2005 stanowisko dyrektora zarządzającego Codemasters przejął Rod Cousens, były pracownik Acclaim Entertainment, a firma pozyskała znaczne dofinansowanie od Benchmark Capital Europe, które wcześniej przyczyniło się do rozwoju takich serwisów, jak Twitter, Snapchat czy Instagram. Brytyjczycy pozyskali też licencję na rozwijanie popularnego symulatora militarnego Operation Flashpoint i we współpracy ze studiem Bohemia Interactive wydali konsolowe Operation Flashpoint: Elite, a w latach 2009-2011 stworzyli dwie kolejne, pełnoprawne odsłony cyklu.

Również w roku 2005 utworzony został oddział Codemasters Online Gaming, w swych założeniach koncentrujący się w całości na grach MMO. Pierwszą wydaną przezeń grą był Archlord, stworzony we współpracy z południowokoreańskim NHN Games. W sierpniu założono zaś Codemasters Mobile, którego zadaniem było wprowadzenie produktów firmy na rynek urządzeń przenośnych. Dwa lata później, w ramach Codemasters powstało też studio deweloperskie w Guildford (Wielka Brytania), na którego czele stanął Adrian Bolton. Pierwszą (i jedyną) grą tej ekipy była wydana w 2011 roku strzelanina Bodycount, będąca duchowym spadkobiercą kultowego Blacka z konsol Xbox i PlayStation 2. Po dość chłodnym przyjęciu gry, studio Codemasters Guildford zostało jednak zamknięte.

W roku 2007 słynna seria rajdowa Colin McRae Rally została przemianowana na DiRT, co w zamierzeniu twórców odzwierciedlać miało zwrot zmarłego niedługo później kierowcy w stronę rajdów terenowych. Podobny los spotkał wydaną rok później, kolejną odsłonę serii Race Driver, przemianowaną na GRID i odchodzącą od typowych dla wcześniejszych części cyklu wyścigów torowych. W międzyczasie Codemasters skoncentrowało się nieco bardziej na wydawaniu gier deweloperów zewnętrznych, czego efektem okazały się m.in. takie tytuły, jak Hospital Tycoon, Clive Barker’s Jericho, Rise of the Argonauts, Damnation i Fuel, czy serie Sensible Soccer oraz Overlord. W czerwcu 2007 roku, w wyniku przejęcia przez grupę Balderton Capital, Codemasters utraciło niezależność. Zmianie uległo też logo firmy, pochodzące jeszcze z 1991 roku. W kwietniu 2007 roku firma podpisała umowę dystrybucyjną z Warner Bros Interactive Entertainment (rozwiązaną jednak już rok później) i ponownie zaznaczyła swą obecność na rynku gier MMO, wydając na terenie Europy Fury oraz The Lord of the Rings Online: Shadows of Angmar.

W marcu 2008 roku ogłoszono rozpoczęcie współpracy z firmą Majesco Entertainment, w wyniku której Codemasters przygotowało kilka mniej znanych tytułów na konsole Nintendo DS oraz Wii. Miesiąc później firma dokonała przejęcia SEGA Racing Studios, które po komercyjnej klapie gry SEGA Rally, zgodnie z planami firmy SEGA zostało przeznaczone do likwidacji. Na czele zespołu stanął jeden z byłych producentów serii Colin McRae Rally, Guy Wilday. W tym samym roku założyciele Codemasters, bracia Darling, zostali uhonorowani Orderem Imperium Brytyjskiego za swoje zasługi w rozwoju branży gier wideo.

W międzyczasie firma pozyskała należącą wcześniej do Sony Computer Entertainment licencję na gry związane z wyścigami Formuły 1, co stało się początkiem zupełnie nowej, a jednocześnie jednej z najważniejszych marek w dziejach Codemasters, aktywnie rozwijanej do dnia dzisiejszego. W listopadzie 2008 roku firma przejęła jeden z oddziałów Swordfish Studios i przemianowała go na Codemasters Birmingham. W późniejszych latach ekipa ta zajęła się głównie rozwijaniem właśnie serii F1.

Czasy współczesne

W kwietniu roku 2010 indyjska firma Reliance BIG Entertainment ogłosiła przejęcie 50 procent udziałów w Codemasters Software Company. W kolejnych miesiącach, gra The Lord of the Rings Online zadebiutowała w nowym modelu free-to-play, jednak w maju 2011 roku Codemasters ostatecznie przekazało dalszą kontrolę nad jej rozwojem oryginalnym twórcom ze studia Turbine Entertainment. W połowie 2012 roku ogłoszono, że firma rezygnuje z tworzenia i rozwijania gier innych niż wyścigowe, by skupić się na swych kluczowych markach: DiRT, GRID oraz F1, zaś wszystkie gry produkowane przez Codemasters firmowane będą marką Codemasters Racing.

W 2016 roku firma wycofała się jednak z tego pomysłu, w kolejnych odsłonach serii powracając do swego standardowego logo. 9 czerwca 2013 roku Reliance Entertainment zwiększyło swój udział w Codemasters z poziomu 50 do 60,41 procent, stając się tym samym jego większościowym właścicielem. W kwietniu 2015 roku firmę opuścił Rod Cousens, a szefem Codemasters stał się dotychczasowy dyrektor operacyjny, Frank Sagnier. W kwietniu 2016 roku Codemasters zatrudniło zaś w swych szeregach większość pracowników Evolution Studios, rozwiązanego przez firmę Sony Computer Entertainment.

W tym samym miesiącu na PlayStation 4 oraz Xboksie One zadebiutowała gra DiRT Rally, będąca pierwszą symulacyjną odsłoną cyklu DiRT; wcześniej, bo jeszcze w 2015 roku, produkcję mogli sprawdzić komputerowi gracze. W 2017 roku cykl DiRT doczekał się pełnoprawnej czwartej odsłony, w której twórcy próbowali znaleźć złoty środek pomiędzy realistycznym DiRT-em Rally, a wcześniejszymi, zręcznościowymi DiRT-ami. Rok 2017 przyniósł również premierę gry Micro Machines: World Series, jednak przeszła ona bez większego echa.

W czerwcu 2018 roku natomiast poznaliśmy owoc pracy „przygarniętych” przez Codemasters Software deweloperów z Evolution Studios. Mowa o OnRush, czyli nietypowej grze wyścigowej, czerpiącej garściami z tak zwanych „hero shooterów”. Tytuł nie trafił w gusta graczy, a jego bardzo kiepska sprzedaż sprawiła, że po niecałym miesiącu od premiery wśród jego twórców przeprowadzono masowe zwolnienia. Deweloperzy, którzy chcieli pozostać w szeregach studia, musieli ponownie przejść proces rekrutacji, by w konsekwencji i tak zająć nisko sytuowane stanowiska.

Wyglądało jednak na to, że porażka gry OnRush nie wpłynęła negatywnie na kondycję studia Codemasters Software. W lutym 2019 roku zadebiutowała gra DiRT Rally 2.0, a w czerwcu – bardzo ciepło przyjęte przez fanów F1 2019. Poza tym październik przyniósł premierę GRID-a, czyli czwartej części serii gier wyścigowych, zapoczątkowanej jeszcze w 2008 roku (a czerpiącej z dorobku cyklu Race Driver). Pod koniec listopada 2019 roku firma Codemasters obwieściła, że kupiła zespół Slightly Mad Studios, przejmując nie tylko wszystkich jego pracowników (przez co od tej pory miała zatrudniać około siedmiuset osób), lecz również całe jego portfolio, na czele z marką Project CARS.

Dowiedzieliśmy się wówczas, że zmiana nie wpłynie na strukturę obu zespołów – podczas gdy Frank Sagnier miał pozostać na stanowisku dyrektora generalnego Codemasters, Ian Bell miał wciąż pełnić rolę szefa Slightly Mad Studios. Omawiane przedsięwzięcie kosztowało Codemasters 30 milionów dolarów, z czego 25 milionów zapłacono w gotówce, a 5 milionów – w akcjach. W zależności od zysku operacyjnego wypracowanego przez Slightly Mad Studios, w ciągu następnych trzech lat owa kwota mogła jednak wzrosnąć. W 2020 roku Codemasters dostarczyło grę F1 2020, a także przygotowało DiRT-a 5, który był jednym z tytułów startowych konsol dziewiątej generacji, czyli Xboksów Series X/S oraz PlayStation 5.

Zmiana właściciela

W listopadzie 2020 roku gruchnęła wiadomość, że Codemasters zostało kupione przez koncern Take-Two Interactive. Nowy właściciel zapłacił za opisywaną firmę niespełna 980 milionów dolarów. Transakcja miała zostać sfinalizowana w pierwszym kwartale 2021 roku. Strauss Zelnick, czyli prezes Take-Two Interactive, nie tylko wiązał spore nadzieje z bliską współpracą z brytyjskimi deweloperami, lecz również cieszył się ze znaczącego wzmocnienia sportowego portfolio 2K Games. Plany pokrzyżowała mu jednak firma Electronic Arts, która w grudniu złożyła znacznie wyższą ofertę, proponując Codemasters zakup za około 1,2 miliarda dolarów.

Wówczas to stojący na czele studia Gerhard Florin mówił o „wspólnej ambicji, by stać się liderem w kategorii gier wyścigowych” dzielonej przez oba podmioty, natomiast dyrektor generalny EA – Andrew Wilson – przekonywał, że fuzja firm to „fascynująca okazja” do „tworzenia niesamowitych oraz innowacyjnych gier wyścigowych”. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku nieudanego zakupu Codemasters przez Take-Two Interactive, transakcja miała zostać sfinalizowana w pierwszym kwartale 2021 roku.

Pod skrzydłami nowego właściciela Codemasters miało kontynuować dotychczasową działalność. Niemniej w strukturze firmy szybko doszło do zmian, gdyż w lipcu 2021 roku dyrektor generalny Frank Sagnier oraz dyrektor finansowy Rashid Varachia zrezygnowali ze stanowisk. Kierownictwo objęli Clive Moody oraz Jonathan Bunney. Następnie w maju 2022 roku studio Codemasters Cheshire zostało wcielone do Criterion Games i pomogło w stworzeniu gry Need for Speed: Unbound. W grudniu 2023 roku gruchnęła zaś wiadomość o tym, że przez Codemasters przeszła fala zwolnień. Firma EA próbowała uspokoić fanów, przekonując o ich „niewielkim” wymiarze.

Co tyczy się gier sygnowanych przez tego dewelopera – w lipcu 2021 roku do sprzedaży trafiło F1 2021, zaś luty 2022 roku przyniósł premierę następnej części serii GRID, zatytułowanej GRID Legends. W kolejnych latach zespół skupił się na dalszym rozwoju serii F1, a także na pracy nad swoją nową grą rajdową. Mowa o WRC, które trafiło na komputery osobiste, PlayStation 5 oraz Xboksy Series X/S w listopadzie 2023 roku. Tytuł doczekał się dość ciepłego przyjęcia ze strony branżowych mediów, o czym świadczyła średnia ocen, która według serwisu Metacritic mieściła się w przedziale 76-80/100.