Housemarque

Firma producent wydawca

Fińskie studio deweloperskie z siedzibą w Helsinkach. Housemarque istnieje od 1995 roku i ma w swoim portfolio gry przeznaczone na komputery osobiste i konsole. Największą sławę przyniosła mu jednak współpraca z Sony Interactive Entertainment oraz jej owoce, czyli seria Super Stardust, a także gry Alienation oraz Returnal. Przez wiele lat ekipa specjalizowała się w widowiskowych, choć przy tym dość niszowych strzelankach arcade. 29 czerwca 2021 roku studio Housemarque zostało zakupione przez Sony Interactive Entertainment.

Historia

Bloodhouse i Terramarque

Korzenie firmy Housemarque sięgają 1993 roku. Wówczas to na branżowej mapie pojawiły się dwa pierwsze studia deweloperskie rodem z Finlandii. Pierwszym z nich było Bloodhouse, którego założycielem był Harri Tikkanen. Drugim natomiast stało się Terramarque, na którego czele stanęli Ilari Kuittinen oraz Stavros Fasoulas. Debiutanckim dziełem pierwszej z wymienionych ekipy była gra Stardust, wydana w 1993 roku na platformę Amiga. Terramarque z kolei zadebiutowało Elfmanią, czyli bijatyką przygotowaną z myślą o tej samej platformie. Rok później Bloodhouse oddało jeszcze w ręce graczy kontynuację swojego pierwszego dzieła, czyli grę Super Stardust. Drugi projekt studia Terramarque, czyli P.I.D. (Private Investigator Dollarally), nigdy nie ujrzał światła dziennego, choć doczekał się już wersji demonstracyjnej. Powodem takiego stanu rzeczy było zakończenie produkcji platformy Amiga i opuszczenie szeregów studia przez Fasoulasa.

Powstanie Housemarque

W grudniu 1994 roku Kuittinen i Tikkanen nawiązali współpracę, która okazała się na tyle owocna, że niedługo później, bo już w 1995 roku, postanowili połączyć swoje studia deweloperskie. Zespół Housemarque, bo takie miano nosił ich wspólny twór, oficjalnie rozpoczął działalność w lipcu 1995 roku.

Ekipa, której siedziba mieściła się w Helsinkach, początkowo koncentrowała się na zdobywających coraz większą popularność pecetach. Już w 1996 roku trafiła na nie konwersja gry Super Stardust oraz przygodówka zatytułowana Alien Incident, z kolei rok później pojawiła się strzelanka pod tytułem The Reap. Ostatnią grą przygotowaną przez Housemarque wyłącznie z myślą o komputerach osobistych była natomiast zręcznościówka pod tytułem Supreme Snowboarding, wydana w 1999 roku.

Zwrot w kierunku konsol

Na kolejne dzieło Housemarque gracze musieli czekać trzy lata. Była nim jeszcze jedna zręcznościówka poświęcona snowboardowi, czyli Transworld Snowboarding. Tytuł powstał z myślą o konsoli Xbox. Po kolejnych trzech latach Housemarque opracowało grę Gizmondo Motocross 2005, która pojawiła się wyłącznie na handheldzie Gizmondo.

Stardust i owocna współpraca z Sony

W 2007 roku Housemarque po raz pierwszy zaznaczyło swoją obecność na konsolach firmy Sony. Wówczas to na PlayStation 3 zadebiutowała gra Super Stardust HD. Cieszyła się ona na tyle dużą popularnością, że przetarła szlak kolejnym produkcjom spod tego szyldu, które pojawiały się na konsolach japońskiego giganta. W 2008 roku na PlayStation Portable zadebiutowała gra Super Stardust Portable, w 2012 roku na PlayStation Vitę trafiła gra Super Stardust Delta, natomiast w 2015 roku na PlayStation 4 pojawiła się gra Super Stardust Ultra. Ta ostatnia w 2017 roku otrzymała jeszcze specjalną wersję przygotowaną z myślą o zestawach PlayStation VR, zatytułowaną Super Stardust Ultra VR.

W ten sposób rodziła się mająca trwać wiele lat współpraca opisywanego studia z firmą Sony. Co prawda w międzyczasie ekipie zdarzały się jeszcze okazjonalne „skoki w bok”, jednak największą rozpoznawalność przyniosły jej gry przygotowywane wyłącznie z myślą o konsolach PlayStation.

W 2008 roku na Xboksa 360 trafiła gra Golf: Tee It Up!. Dwa lata później na PlayStation 3 zadebiutował natomiast twin-stick shooter pod tytułem Dead Nation. Produkcja pojawiła się najpierw na PlayStation 3, jednak z czasem mogli w nią zagrać również posiadacze PlayStation Vity oraz PlayStation 4. W 2011 roku na sklepowe półki trafiła opracowana przez Housemarque platformówka pod tytułem Outland (wydana przez Ubisoft na komputery osobiste, PlayStation 3 oraz Xboksa 360). Rok 2012 przyniósł natomiast premiery aż trzech gier od opisywanej ekipy. Mowa o Furmins przygotowanym z myślą o urządzeniach mobilnych i PlayStation Vicie, wspomnianym już Super Stardust Delta, a także o Angry Birds Trilogy (Housemarque współtworzyło ostatnią z wymienionych pozycji w wersji na PlayStation 3 oraz Xboksa 360). Następnie Housemarque przygotowało grę Resogun, która zadebiutowała w 2013 roku jako jeden z tytułów startowych konsoli PlayStation 4, a z czasem trafiła również na PlayStation 3 i PlayStation Vitę.

W kolejnych latach mogło się wydawać, że studio nabrało już wiatru w żagle i obecnie jest „na fali”. W 2016 roku wypuściło bardzo ciepło przyjętą przez graczy grę Alienation (na PlayStation 4), a w 2017 roku przygotowało side-scrollową strzelankę pod tytułem Matterfall (również na PlayStation 4) oraz shoot'em upa pod tytułem Nex Machina (na PlayStation 4 i komputery osobiste). Było to jednak mylne wrażenie. Niedługo po premierze Nex Machiny światło dzienne ujrzało smutne oświadczenie studia. Można było w nim wyczytać, że gatunek arcade, w którym zespół specjalizował się od lat, jest „martwy”. Należy bowiem odnotować, że produkcje tworzone przez Housemarque odnosiły sukcesy artystyczne, jednak nie były hitami sprzedażowymi. Tym, czym w najbliższej przyszłości miał zająć się zespół, było więc...

Poszukiwanie nowej drogi

Jeszcze w 2017 roku Housemarque zapowiedziało grę Stormdivers, czyli futurystyczną strzelankę battle royale. W 2020 roku studio ogłosiło jednak, że zmieniło plany i wstrzymało prace zarówno nad tym, jak i nad innymi projektami, by skupić się na najbardziej ambitnym dziele w swojej historii. W czerwcu 2020 roku okazało się, że była nim gra Returnal, czyli osadzona w mrocznym uniwersum science fiction strzelanka z wyraźnie zarysowanymi elementami roguelike'a. Tytuł był tworzony z myślą o konsoli PlayStation 5, na którą trafił pod koniec kwietnia 2021 roku. Co ciekawe, był to pierwszy w historii studia projekt klasy AAA.

Returnal odniósł sukces artystyczny i komercyjny. Średnia ocen przyznanych tej produkcji przez branżowe media wynosiła (według serwisu Metacritic) 85/100, a sam wydawca nie krył zadowolenia z jej sprzedaży.

Przejście pod skrzydła Sony

29 czerwca 2021 roku firma Sony Interactive Entertainment ogłosiła, że przejęła Housemarque za bliżej niesprecyzowaną kwotę. Od tej pory zespół miał wchodzić w skład grupy PlayStation Studios.

Niedługo później ujawniono, że japoński gigant przymierzał się do zakupu opisywanego studia jeszcze w 2020 roku. Ostatecznie jednak fińscy deweloperzy przekonali go, by wstrzymał się z tym do momentu, kiedy dobiegnie końca praca nad ich pierwszym projektem na PlayStation 5.

Niespełna dwa lata później, bo w lutym 2023 roku, Returnal poszedł w ślady wielu innych gier wydanych przez Sony Interactive Entertainment i trafił na komputery osobiste. Choć produkcja doczekała się ciepłego przyjęcia ze strony graczy i recenzentów, nie zdołała przyciągnąć tłumów. W listopadzie tego samego roku ujawniono, że szeregi Housemarque opuścił Harry Krueger, który pracował w studiu od 14 lat i w tym czasie piastował między innymi stanowisko reżysera projektów Returnal oraz Nex Machina. Niemniej, ekipa spoglądała w przyszłość z optymizmem, na 2024 rok planując przeprowadzkę do nowej siedziby.