autor: Maciej Myrcha
Ewolucja broni cz.1
Premiera polskiej wersji sequela znakomitej strategii czasu rzeczywistego, Empire Earth 2, zbliża się wielkimi krokami. Nie da się ukryć, iż zagłębiając się w świat tej gry, prędzej czy później staniecie w obliczu konfliktu zbrojnego na większą lub mniejszą skalę. Postanowiliśmy więc nieco przybliżyć Wam w jaki sposób na przestrzeni wieków ewoluowały środki służące człowiekowi do eksterminacji przeciwników.
Premiera polskiej wersji sequela znakomitej strategii czasu rzeczywistego, Empire Earth 2, zbliża się wielkimi krokami. Nie da się ukryć, iż zagłębiając się w świat tej gry, prędzej czy później staniecie w obliczu konfliktu zbrojnego na większą lub mniejszą skalę. Postanowiliśmy więc nieco przybliżyć Wam w jaki sposób na przestrzeni wieków ewoluowały środki służące człowiekowi do eksterminacji przeciwników. Cykl został podzielony na 7 części, w których przedstawiamy rozwój broni w poszczególnych epokach występujących w Empire Earth 2.
Pierwszy odcinek prezentuje Epokę Kamienia oraz Epokę Miedzi.
Nie wiadomo dokładnie kiedy w rękach naszych praprzodków pojawiły się przedmioty, które możemy zakwalifikować jako broń. Z pewnością zaistniał moment, gdy człowiek stwierdził, iż same pięści nie wystarczą, aby zdobyć pożywienie czy też walczyć o ogień (lub kobietę:), a świadomości tej towarzyszył fakt, iż zwykły kamień bądź też spory konar drzewa potęguje efekt zadanego ciosu. Jednak pierwsze narzędzie wynalezione przez naszych odległych przodków nie służyły walce. Rozwój narzędzi wymusiła potrzeba zdobywania pożywienia. Ponieważ gołymi rękami trudno było upolować cokolwiek, nasi przodkowie musieli zadowalać się zwierzyną padłą lub zabitą przez innych drapieżników. Niestety w większości przypadków, gruba skóra zwierzęcia utrudniała dostęp do mięsa. Przeszkoda ta została wkrótce pokonana, gdy praczłowiek zaczął uderzać w skórę padłego zwierza kamieniem, który z biegiem ewolucji przybierał rozmaite formy. Pierwszym "nożem" służącym do rozcinania skóry był otoczak, który następnie przeobraził się w pięściaka.
Otoczak
Pięściak
Kolejnym skokiem ewolucyjnym było wykorzystanie jako noży ostrych odłupków krzemiennych, tzw. wiórków. Nowe umiejętności, oraz ciągłe wykorzystywanie krzemiennych odłupków, zapoczątkowały próby związane z obrabianiem kości, głównie ciosów mamutów i rogów reniferów. To nieustanne eksperymentowanie krzemiennym nożykiem w kościach, doprowadziło do wystrugania około 30 cm ostrza kościanego. Ostrze to było bronią kłutą — rodzajem sztyletu służącego głównie do zabijania zwierzyny łownej. Wysmukłe ostrza kościane, wrzecionowate, rombowate, dwustożkowe i wiele innych, wyrabiane były nadal z ciosów mamuta i rogów renifera.
Odłupek krzemienny
Pierwsze ostrza kościane
A stąd już tylko krok do umieszczania tak stworzonych ostrzy do drzewca i stworzenie pierwszych oszczepów.
Ostrza kościane używane do tworzenia oszczepów
Ostrza takie wykorzystywane były już nie tylko do polowania na zwierzynę ale także do walk. Przypuszcza się, iż ostrza kościane, którymi nagminnie posługiwali się kromaniończycy, w dużej mierze przyczyniły się do wyginięcia neandertalczyków. Po prostu nie mieli oni szans w bezpośrednim starciu ze znacznie potężniejszymi i uzbrojonymi kromaniończykami. W kolejnym okresie epoki kamienia, późnym paleolicie, pojawiła się następna broń – łuk i strzały, dzięki którym człowiek mógł polować i walczyć z większej odległości. Pierwsze groty strzał, zwane liściakami, były wykonane z krzemienia, z tego tez materiału wykonywano groty do oszczepów. Człowiek tego okresu wymyślił również inną broń miotaną – procę.
Pierwsze krzemienne groty strzał – liściaki
Polowanie z użyciem łuku – malunek naścienny
Nie należy również zapominać, iż to właśnie w Epoce Kamienia (neolit) powstała siekiera, zarówno z otworami na trzonek jak i bez. Ostrza siekier wykonywane były początkowo z kamienia, potem zastąpił go krzemień.
Paleolit był także świadkiem powstania maczugi, która wyewoluowała z grubego kawałka drewna z obciążonym końcem.
Około 5 tysiąclecia p.n.e. Epoka Kamienna zaczęła przekształcać się w Epokę Miedzi, czyli tzw. eneolit, w trakcie której wśród ludów neolitycznych weszły do użycia pierwsze przedmioty z metalu (m.in. broń), a przede wszystkim z miedzi, choć nadal powszechnie korzystano z narzędzi kamiennych i krzemiennych. Miedź jest chyba pierwszym w historii dziejów metalem, z którym zetknął się człowiek. Umiejętność jej wydobywania i przerabiania stanowi jedna z najdonioślejszych i najważniejszych odkryć wszechczasów. Sztuka ta znana była jeszcze przed wynalezieniem pisma. Człowiek najwcześniej spotkał się z tzw. miedzią samorodkową, występującą w czystej postaci na powierzchni ziemi. Jej kawałki zbierali i przetwarzali, najpewniej na ozdoby, mieszkańcy Azji Przedniej już między VII a V tysiącleciem przed naszą erą. Później zaznajomili się z tym metalem Egipcjanie, a także ludy zamieszkujące Cypr i Półwysep Iberyjski. Najprawdopodobniej w krajach śródziemnomorskich powstało górnictwo rud miedzi. W Egipcie eksploatowanymi rudami miedzi były głównie malachit i azuryt. W Europie Środkowej miedź pojawiła się w trzecim tysiącleciu p.n.e. Chociaż sama miedź, ze względu na swe właściwości, nie “zrewolucjonizowała” świata, bo na szerszą skalę nie można było jej stosować do wytwarzania narzędzi z powodu zbytniej kruchości, to nie ulega wątpliwości, że była ona “katalizatorem” rozwoju ludzkości.
W Epoce Miedzi część broni wykonywanych dotąd z kamienia zaczęto zastępować ich miedzianymi odpowiednikami. Przykładem mogą być noże, siekiery lub topory.
Noże późnej epoki miedzi
Miedziane topory/siekiery
W czasie wykopalisk natrafiono również na dość specyficzne modele broni z tej epoki. Jednym z nich jest coś w rodzaju szabli podobnej do scimitara, nazwanej przez archeologów Crook.
Crook
Kolejną nietypową bronią, której początki przypisuje się Epoce Miedzi, jest halabarda, a przynajmniej jej daleki przodek. Na rysunku poniżej można wyraźnie zauważyć długie drzewce oraz osadzone na górze ostrze (prawdopodobnie wykorzystywane również przy wytwarzaniu toporów).
Miedź zaczęto też wykorzystywać do obrony w walce – powstały z niej pierwsze tarcze z prawdziwego zdarzenia (do tej pory stworzenie tarczy z kamienia czy też kości było raczej niemożliwe, tarcza ze skór zwierząt również nie dostarczała odpowiedniej ochrony). Tarcze Epoki Miedzi miały przeważnie prostokątny kształt z zaokrągloną górną częścią.
Jak już wspomniałem, miedź niezbyt dobrze sprawdzała się jako jedyny składnik wytwarzanych narzędzi. Stała się cudownym metalem wówczas, gdy połączono ją z cyną i stworzono stop zwany brązem. Mariaż tych dwóch metali królował przez wieki i został zepchnięty z piedestału dopiero w momencie odkrycia żelaza. Ale o tym w następnym odcinku cyklu, w którym powiemy o broniach Epok Brązu i Żelaza...
Przy tworzeniu tego artykułu wspomagałem się poniższymi materiałami:
Rock Art And Prehistoric Archeology
