Dwóch wielkich graczy. Wielka wojna kart graficznych

Dwóch wielkich graczy

Od początku XXI wieku na rynku chipsetów do kart graficznych liczyli się już tylko dwaj zawodnicy – ATI i Nvidia. Intel radził sobie bardzo dobrze pod względem biznesowym, ale jego produkty z tej dziedziny nigdy nie były w stanie zagrozić wydajności kart GeForce i Radeon, zaś pozostałe – niegdyś potężne i dobrze prosperujące – firmy zeszły na margines (np. S3 tworzyła nowe wersje GPU jeszcze przez 5 lat, a obecnie skupia się głównie na grafikach do urządzeń mobilnych).

Chcąc skutecznie rywalizować z ATI, „zieloni” wykupili upadającą firmę 3dfx i wprowadzili na rynek całe stadko nowych kart bazujących na następcy pierwszego GF. Pojawiły się modele Ultra (identyczny chip ze zwiększonymi szybkościami procesora i pamięci) i MX (obcięta liczba potoków renderujących i mniejsza przepustowość pamięci), wypełniając nisze dla bardziej i mniej wymagających klientów. W tym samym czasie twórcy Radeona cierpliwie pracowali nad usprawnianiem nowej rodziny mikroprocesorów, a jedyną nowością była „budżetowa” wersja oryginalnego Radeona z dodatkowym „VE” w nazwie. Ta karta posiadała tylko jeden potok renderujący i była pozbawiona sprzętowego T&L, co sprawiło, że nie dawała sobie rady w bezpośrednim starciu z GF 2 MX, ale w przyszłości posłużyła jako baza dla mobilnych wersji chipsetów firmy.

Nvidia beztrosko podążała raz obraną ścieżką i już w lutym 2001 roku ujawniła światu trzecie wcielenie swego produktu. GeForce 3 z miejsca stał się nowym królem wydajności, pokazującym pazury w ekstremalnych rozdzielczościach rzędu 1600x1200 z pełnoekranowym wygładzaniem krawędzi. Nowe chipsety wprowadziły obsługę bibliotek DirectX 8 i kilka standardowych dziś efektów w rodzaju multisampling anti-aliasingu, ośmiokrotnego filtrowania anizotropowego i programowalnego vertex shadera. Nieco później firma stworzyła wariację na temat GeForce’a 3 o nazwie kodowej NV2A, użytej w pierwszej konsoli Xbox, oraz wprowadziła na rynek słabszą odmianę Ti 200 i podkręconą Ti 500. Te działania się opłaciły – 14 lat temu Nvidia kontrolowała niemal 1/3 rynku, którego tylko ok. 17% należało do ATI.

Magicy z Kanady nie kazali jednak długo na siebie czekać, choć debiut nowego chipsetu o kodowej nazwie R200 nie należał do udanych. Radeon 8500 został zapowiedziany latem 2001 roku, a sam John Carmack zachwalał nowy produkt ATI jako kartę graficzną, która powinna poradzić sobie z Doomem 3 dwukrotnie lepiej niż udany GeForce 3. Tymczasem karta w momencie debiutu posiadała bardzo marne sterowniki, które nie pozwalały dorównać konkurentowi w jego najsłabszej wersji, i dopiero pod koniec roku Radeon 8500 osiągnął swój prawdziwy potencjał, doganiając trzeciego GeForce’a (choć patrząc na suche dane techniczne, GF rzeczywiście powinien zostać w tyle).

Radeon 8500 ostatecznie był zdecydowanie za słaby na Dooma 3.

Rodzina GeForce w kolejnym roku ulepszyła się do czwartej edycji chipsetu, który ponownie pojawił się w wielu wersjach do wyboru – budżetowy MX to 3 warianty (420, 440 i 460), zaś przeznaczona dla graczy rodzina Ti składała się z aż pięciu modeli (o numerach od 4200 do 4800). Entuzjaści z miejsca zaczęli krytykować modele MX, które według oficjalnych informacji były uboższe jedynie o nfiniteFX II engine (programowalne shadery pod DirectX 8), a w praktyce okazywały się mniej zaawansowane i wydajne niż poprzednia generacja kart z rodziny, bo w ich sercach pracowały rozwiązania jeszcze z czasów GF2. Oczywiście nie przeszkodziło to w osiągnięciu rynkowego sukcesu, który stał się też udziałem silniejszych modeli – wycenione podobnie jak mocny GeForce 3 najpopularniejsze karty z chipsetami Ti 4200 i Ti 4600 okazały się doskonałymi rozwiązaniami dla wymagających klientów.