Mam dla was zadanie: zastanówcie się jakich znacie polskich wynalazców. Takich, których wynalazek był używany na całym świecie bardzo ułatwił ludzkości życie i możemy być z tego dumni. Dopiero potem zacznijcie czytać dalej.
..............................................................................................................
Prawdopodobnie nie będziecie w stanie wskazać ani jednej takiej postaci.
I to właśnie to. Znamy wynalazców z innych krajów a nie znamy swoich.
Jakiś czas temu na dużym portalu informacyjnym w komentarzach pod artykułami znalazłem dosyć krytyczny wobec Polski komentarz że nasz jedyny wkład w rozwój cywilizacji to była lampa naftowa.
Mocno się zdziwiłem ale poszperałem w necie i faktycznie - Ignacy Łukasiewicz wymyślił ten przedmiot który był w bardzo krótkim czasie stosowany na całym świecie. Wiedzę nadrobiłem, byłem nawet w jego muzeum w Mielcu, ale wcześniej o tym kompletnie nie wiedziałem.
Jakiś czas później też również gdzieś z jakiejś internetowych ciekawostek dowiedziałem się że Jan Szczepanik stworzył pierwszą w historii kamizelkę kuloodporną. Stał się sławny dzięki temu że jego wynalazek uratował życie królowi Hiszpanii. Oczywiście potem powstały kolejne wersje, coraz bardziej ulepszone, ale protoplastą dzisiejszych kamizelek był właśnie wynalazek Jana Szczepanika.
Jak poszperałem trochę głębiej okazało się że również Polak Józef Kosacki wymyślił i stworzył wykrywacz min, który również był stosowany na całym świecie i pomógł aliantom podczas II wojny światowej w walce z Niemcami. Idąc z wpisem z wikipedii: Konstrukcja ta była na tyle dobra, że wykrywacza konstrukcji Kosackiego używało wiele armii przez kolejne 50 lat
Pomysł przywłaszczyli sobie brytyjczycy, szczególnie, że Józef Kosacki nie opatentował wynalazku.
A hitem okazuje się w ogóle ostatnia rzecz. Jakiś czas temu czytałem artykuł o tym że w jakieś maleńkiej mieścinie w Serbii, w jakiejś kawiarni Polacy obsługiwani są bezpłatnie za zasługi dla regionu. Jakie to zasługi ? Ludwik Hirszfeld pomógł im bardzo z durem typu c. Jak zacząłem czytać o tym naukowcu to okazało się że to on właśnie opracował oznaczenia grup krwi typu a, b, ab i 0, które są stosowane do dzisiaj na całym świecie w każdym szpitalu przychodni itp. No HIT. Stosowane na całym świecie w każdym szpitalu czy przychodni grupy krwi są wymyślone przez Polaka i ja o tym nic nie wiedziałem.
Trochę mi przykro i wstyd że taką wiedzę nabywam gdzieś przypadkowo w Internecie, zamiast dowiedzieć się o tym wszystkim ze szkoły. Zrobiłem rozeznanie wśród znajomych i nikt również ani nie potrafił jak w pytaniu głównym wskazać polskich wynalazców ani nawet nie znał tych wyżej wymienionych Panów i ich dzieł.
Ten wątek jest hołdem w ich stronę. Jeśli ktoś znał ich zasługi dla świata to świetnie ale pewnie większość z was nie znała także warto się zapoznać, zapamiętać i być dumnym.
Wspomnę jeszcze, że Polak Włodzimierz Strzyżewski wymyślił też grę w ringo ale nie jest ona zbyt bardzo popularna na świecie, więc pozostawię to jako ciekawostkę.
Polak chyba też wymyślił albo opatentował wycieraczki samochodowe, to był muzyk i zainspirował się metronomem, ale nie pomne nazwiska.
Jacek Trzmiel - twórca najpopularniejszego komputera w historii, czyli Commodore 64, autor potęgi marek Commodore i Atari.
Toz to Jack Bumblebee. Na jego postaci wzorowali znanego i lubianego transformersa.
Co sie dziwisz, niszowe, male wynalazki. W skali swiata czy nawet Europy bez znaczenia. Wyjatki zeby cos osiagnac w swiecie nauki (Curie Sklodowska, Wolszczan) musialy wyjezdzac za granice.
Nie no wielki, wszyscy na swiecie slyszeli.
Nawet ty nie slyszales do niedawna.
nie wiedzialem o tym, że opracował to Polak a nie, że nie wiedziałem nic o grupach krwi.
mozliwe ze ty o tym nie slyszales ale zmartwie cie... jakąś grupe krwi na pewno masz, zajrzyj w ksiazeczke zdrowia dziecka to się dowiesz jaką masz ty ;)
Nie no wielki, wszyscy na swiecie slyszeli.
Nawet ty nie slyszales do niedawna.
Nie martw się, może w następnej klasie zaczniesz biologię to i ty się dowiesz.
Dzieki za troske ;).
Statystyka ciagle przeciw Polsce, ale jest wolnosc religii i mozna wierzyc w co sie chce.
Łukasiewicz chociazby. W szkole trzeba bylo nie spac.
edit: Napisalem i pozniej doczytalem reszte postu. O nim przeciez na sto procent miales w szkole wspomniane.
Do wymienionych wcześniej:
Fahrenheit - termometr, własna skala temperatur. Co prawda urodził się w rodzinie niemieckiej, ale w Gdańsku pod panowaniem Sobieskiego.
Olszewski i Wróblewski - udoskonalili metodę kaskadową, skroplili tlen i azot. Ich metoda była używana przez wiele lat.
Henryk Magnuski - wynalazca krótkofalówki
Karol Pollak - opatentował własny akumulator ołowiowo-kwasowy
Stefan Drzewiecki - okręt podwodny o napędzie elektrycznym
Jacek Karpiński - najlepszy ówczesny minikomputer K-202
Technologia wykorzystywana w amazonowej asystentce Alexa została stworzona przez Michała Kaszczuka i Łukasza Osowskiego, dwóch ówcześnie studentów Politechniki Gdańskiej, na potrzeby opracowanego przez nich syntezatora mowy Ivona. Całe studio, wraz z technologią i prawami do niej zostało wykupione przez Bezosa.
Co do Łukasiewicza trzeba mieć na uwadze, że lampa naftowa była tylko - dziś już praktycznie nieznanym - skutkiem ubocznym jego pracy nad technologią rafinacji ropy naftowej. Pierwsza na świecie rafineria powstała właśnie z jego inicjatywy pod Jasłem. I tak jak lampa naftowa może być, przy pewnej dozie ignorancji uznawana za wynalazek niszowy, tak już położenie podwalin pod technologię kształtującą wiek XX "nieznaczącym" może nazwać tylko troll.
Nie no, o kamizelce i lampie - a właściwie to przede wszystkim rafinacji ropy, jak słusznie dodał damianyk - to wiedziałem, niestety dalej zaczynają się schody i trzeba trochę grzebać w pamięci, a i to niewiele daje...
Z medycznych to przypominam sobie, że chyba Polak opracował pierwszą szczepionkę na polio.
"Wynalazca" to troche naciagane, ale zdecydowanie jeden z najostrzejszych zyjacych polskich umyslow.
Czlowiek wymieniany jako potencjalny przyszly noblista, prowadzacy badania na uniwersytecie w Singapurze glownie z zakresu (cokolwiek to znaczy) "relatywistycznej teorii informacji kwantowej".
Andrzej Dragan - fizyka teoretyczna
https://www.youtube.com/watch?v=9l9sVi45TDQ
Ciekawostka: tworzyl moduly (muzyke) na Amige i zrobil teledysk dla Behemota (tak tego metalowego zespolu).
Ten sam czlowiek, ktory powyzej odbiera prestizowa nagrode od smutnych panow i pan w smiesznych ubrankach i ktory na codzien pracuje z noblistami, zrobil to:
https://www.youtube.com/watch?v=OGGwv3Zjq88
Ciekawy czlowiek.
Dr Sylwester Porowski
Wynalazca (budowniczy) niebieskiego lasera polprzewodnikowego.
Jego badania umozliwily stworzenie w Japonii niebieskiej diody LED (za co tworca otrzymal nagrode Nobla).
Glowne i najbardziej rozpowszechnione zastosowanie tego(tych) wynalazkow, to cos bliskie naszym sercom... plyta i technologia BluRay.
Niebieska dioda powstała wcześniej i nie miała nic wspólnego z technologią produkcji kryształów azotku galu Porowskiego.
Pierwszy niebieski laser półprzewodnikowy stworzył, podobnie jak niebieskie diody LED, Nakamura, ale miał on niską żywotność i energię.
Kryształy azotku galu produkowane metodą z polski pozwoliły skonstruować laser trwalszy - i to wszystko.
Obecnie i tak produkuje się kryształy głównie na substracie szafirowym.
Np kamizelki kuloodporne. Zbroje warstwowe produkowane już od kilkuset lat. nawet w pełni materiałowa byłą wcześniej :
"W 1881 roku, George E. Goodfellow zaprojektował strój ochronny składający się z 18-30 warstw jedwabiu, który zapewniał ochronę przed pociskami. Jego wynalazek nie zyskał popularności, ale stał się inspiracją dla Kazimierza Żeglania i Jana Szczepanika, którzy na przełomie XIX i XX wieku opracowali kamizelki kuloodporne wykonane z kilku warstw jedwabiu," skoro chcesz wiki - więc raczej nie polak ;)
To samo mylisz trochę fakty z wykrywaczem min :)
Technologie wykrywania metali były znane wcześniej np A.g.Bell i jego wykrywacz żeby uratować prezydenta czy za wiki
" Początek ery nowoczesnych wykrywaczy metalu przypada na lata 20. XX wieku. W 1925 Gerhard Fischer otrzymał patent na przenośne urządzenie tego rodzaju i rozpoczął komercyjną produkcję. Podobny wykrywacz skonstruował i opatentował w 1928 Shirl Herr. "
Naszą inicjatywą było przerobienie go do celów wojskowych ( i nie przywłaszczenie przez Brytyjczyków patentu a sami go oddaliśmy )
I nie przez jedną osobę a dwie a mianowicie przez dwóch poruczników Józefa Kosackiego oraz Andrzeja Garbosia (występującego pod wojennym pseudonimem Adam Galb)
Ale co zabawniej można się natknąć że oni zrobili tylko prototypowy na podstawie idei innego polaka a mianowicie"
Według niektórych źródeł pierwsze koncepcyjne plany wykrywacza min jeszcze przed II wojną światową opracował w warszawskim Instytucie Radiotechniki Wojskowej pułkownik Lisiecki[1].
Z tym,i wynalazkami zawsze był problem./ bo ludzie często w różnych miejscach na świecie opracowywali podobne technologie ( np historia telewizora którą jest mocno skomplikowana ) :)
Czy ktoś miał wynalazek wcześniej ale nie zaskoczył a ktoś inny po latach zgarnął laury :)
Np kamizelki kuloodporne. Zbroje warstwowe produkowane już od kilkuset lat. nawet w pełni materiałowa byłą wcześniej :
na dobrą sprawę to i rycerską zbroję można uznać, że starszego brata kamizelki kuloodporonej ;)
I nie przez jedną osobę a dwie a mianowicie przez dwóch poruczników Józefa Kosackiego oraz Andrzeja Garbosia (występującego pod wojennym pseudonimem Adam Galb) tu się zgadzam
Z tym,i wynalazkami zawsze był problem./ bo ludzie często w różnych miejscach na świecie opracowywali podobne technologie ( np historia telewizora którą jest mocno skomplikowana ) :)
Czy ktoś miał wynalazek wcześniej ale nie zaskoczył a ktoś inny po latach zgarnął laury :)
wlasnie sobie czytalem o wycieraczkach samochodowych o których mowa w 2 poście i faktycznie, to jest dobre podsumowanie :)
na dobrą sprawę to i rycerską zbroję można uznać, że starszego brata kamizelki kuloodporonej ;)
a wiesz że to bardzo blisko. i zaraz będzie dlaczego ;)
Jak wiesz są główne dwa rodzaje kamizelek kuloodpornych:
* Miękkie - czyli składają się z warstw materiału. tak jak kamizelka Żeglania i Szczepanika czy ich pierwowzór Goodfellowa. Za przodka ich spokojnie możesz uznać np przeszywalnicę ( warstwy tkaniny i skór szytych ) :)
* Twarde - czyli kamizelka z wkładkami balistycznymi czy naszytymi wzmocnieniami. Za pierwowzór ich można uznać np typ zbroi zwanej płatami. Była to kamizelka ze skóry, do której od spodu przynitowano sporej wielkości zbrojniki, zwane właśnie płatami (nity na zewnątrz tworzyły często ozdobny wzór). Z czasem zbrojniki te połączyły się tworząc zbroję płytową krytą. więc raczej bardzo bliski brat ;)
A ludzie z materiałami na zbroje i ich późniejszych kuzynów czyli kamizelki kombinowali od zawsze. :)
Np chińczyki próbowali tworzyć zbroje z drewna czy papieru ( wyszły im warstwowe płytki naszywane na zbroję) - i nie mylić z lipnymi wkładami w formie desek u rosjan obecnie.
A że nasi zdobyli laury za udany model (chociaż i z nim było podobno trochę zabawy i się strzępił) to tylko chwalić za złapanie okazji.
A jak tęsknisz do "płytówek" to zapoznaj się z zbrojami okopowymi z I wojny światowej . :)
Kazimierz Funk. Bardziej odkrywca niż wynalazca, ale to jemu zawdzięczamy nazwę „witamina”.
A co do tematu, to o większości z wątku słyszałem, kilku nazwisk nie pamiętałem, a o Ignacym Łukasiewiczu było chyba w podstawówce. Przynajmniej bardzo dawno temu było. Ale raczej w kontekście lampy naftowej, a nie osiągnieć związanych z przetwarzaniem ropy.
ed.
Aaa, no i pan Jarosław Duda. Ten od algorytmu kompresji obrazu. Człowiek, którego praca pozwoliła na szerszy dostęp do wideo w sieci, a przy okazji pozwolił zaoszczędzić niezliczone ilości pieniędzy wszystkim korporacjom, które stoją streamowaniem wideo.
W Mielcu jest muzeum Łukasiewicza? Myślałem, że w muzeum ropy w Bóbrce parędziesiąt kilometrów na południe już wystarczająco opisali jego życiorys i nie potrzeba kolejnych muzeów na jego cześć.
Mi pierwszy na myśl nasunął się Paweł Strzelecki, choć to bardziej odkrywca, nie wynalazca. Wielki badacz Australii, dzięki niemu najwyższa góra w Australii jest "nasza". Do wynalazców nie pasuje, ale do panteonu Polaków, którzy w pewnych miejscach na świecie są uznawani bohaterami, a u nas są praktycznie nieznani pasuje jak najbardziej.
Problem jest chyba taki, ze Polacy, którzy coś odkryli albo to zrobili pod zaborami, jak Łukasiewicz albo gdzieś tam, jako obywatele tamtego kraju. Czy taka kamizelka kuloodporna to wynalazek polski, czy jankeski?
Ja to dodam Rudolfa Weigla, stworzył szczepionkę na tyfus.
Co ty się dziwisz, jak od 1798 roku Polska tak naprawdę była niepodległa tylko przez 21 lat? To jak Polscy naukowcy mieli rozwinąć skrzydła, jak albo byli dyskryminowani, albo zasługi przypisywali sobie okupanci, albo wręcz kraj był cofnięty w rozwoju i bardziej zaawansowana technika była albo już dawno wynaleziona na zachodzie, albo krzywo się patrzono na wynalezienie czegoś innego niż lepszego kombajnu do buraków. Zresztą o czym mowa, nawet w dzisiejszych czasach polscy naukowcy pracujący nad AI mają tak wspaniałe warunki do rozwoju, że rozwiązują tu swoje firmy i uciekają na zachód...
Kazimierz Funk, który odkrył witaminy. Ogólnie Polska to bardzo zdolny naród, z ogromnym potencjałem. Tyle, że społeczeństwo jest za bardzo podzielone i miast skupiać się na rozwoju, to wolą obrzucać się gównem.
Steve Kordek, wynalzaca flippera też pochodził z Polski. ( https://interplay.pl/chicago-tribune-o-szczepanie-kordku/ )
Co prawda istnieje jakas sprzecznosc bo wikipedia podaje ze urodzil sie w stanach
Ze spraw aktualnych:
jednym ze współzałożycieli OpenAI, czyli firmy stojącej za ChatGPT, jest Wojciech Zaremba, prosto z Opolszczyzny.
(Wprawdzie współzałożycieli OpenAI było wielu, więc nie jest to jednostkowy indywidualny wynalazek, ale i tak godne odnotowania osiągnięcie rodaka)
Soulcatcher wynalazca forumowej maszyny do banowania.
Ja bym dorzucił jeszcze kilku matematyków:
Kazimierz Kuratowski - odpowiedzialny za opracowanie Lematu Kuratowskiego-Zorna (Zorn dopisany jest niemal przez pomyłkę), który jest szalenie istotny w teorii mnogości (a ta jest jedną z podstaw współczesnej informatyki)
Hugo Steinhaus - tu przyznam, że lekko humorystycznie dopisuję bo - pomimo wielu własnych osiągnięć w ramach matematyki i popularyzacji nauki - sam zapytany o swój największy wkład dla matematyki odparł kiedyś "odkrycie Banacha".
Stefan Banach - "odkryty" przez Steinhausa Stefan Banach często jest uznawany za najwybitniejszego polskiego matematyka w historii. Był autorem wielu twierdzeń... ze szególnym uwzględnieniem Przestrzeni Banacha.
A to tylko tak na szybko wrzucam.
Zdaję sobie sprawę z tego, że twierdzenia matematyczne trudno wielu osobom uznać za "wynalazki powszechne" ale bez nich naprawdę trudno byłoby dojść do wielu współczesnych osiągnięć technologicznych... także nawet jeśli o tym nie wiemy to jednak z tego dorobku korzystamy.
w zasadzie cała Lwowska szkoła matematyki i jej powiązanie z Krakowską dzięki której ma sens faktyczna realizacja fizyki
tylko można się doczepiać że jacy to wynalazcy jeżeli przygotowali znakomitą teorię , udowodnili ją, dzięki czemu w następstwie można było faktycznie dokonać postępu w technologii, fizyce, rachunku całkowego, teorii miar - a w następstwie wielu rzeczy związanych z probabilistyką , statystyką , a stamtąd już bliska droga do w zasadzie całości nowoczesnych technologii komunikacji, wymiany informacji, programowania...
Jerzmanowski czy Zglenicki.
Ludzie, którzy gdyby mogli prowadzić za swojego życia działalność w niepodległej Polsce, to spokojnie mielibyśmy dziś 'swojego' Shella, BP czy ExxonMobil.
O wspomnianym w tym wątku Jacku Karpińskim właśnie wleciał tekst!
https://www.gry-online.pl/opinie/geniusz-kontra-system-jacek-karpinski-i-jego-superkomputery-prl-u/zc46a1
Jest taka gra mobilna "80 days" - bardzo fajna fabularna gra tekstowa osadzona w 1872r., w której trzeba odbyć podróż dookoła świata w tytułowe osiemdziesiąt dni. I w tej grze w pewnym momencie część podróży można odbyć za pomocą "samochodu Bożka". Trafia się na niego gdzieś w środkowej Europie. Jak na to trafiłem to najpierw pomyślałem, że to jakaś zmyślona postać, ale po sprawdzeniu okazało się, że faktycznie: Polak - Józef Bożek - w 1815r. skonstruował pierwszy samochód, tyle że napędzany silnikiem parowym.
widziałem to zdjęcie już w internetach, nie wiedzialem ze to Polak stworzył :)
Zależy jak rozumiemy słowo "samochód", bo jeśli jest to pojazd poruszający się bez napędu zewnętrznego, to pierwszy parowy samochód zbudował Cugnot w 1769 roku. Ciągał armaty.
https://www.youtube.com/watch?v=KP_oQHYmdRs&ab_channel=AVUnixGeek
Paul Baran, stworzył fundamenty pod stworzenie Internetu. Nie wiem czy się kwalifikuje, bo w Polsce żył zaledwie 2 lata. Całe życie spędził w stanach. Dla zainteresowanych Orliński napisał jego krótką biografię: https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4900828/czlowiek-ktory-wynalazl-internet-biografia-paula-barana
