grand strategy
GSG, grand strategy game, wielka strategia
Odmiana złożonych gier strategicznych, w których przejmujemy kontrolę nad wybranym państwem, nacją lub innym tego dużym podmiotem i zazwyczaj prowadzimy go ku dominacji nad pozostałymi na mapie obejmującej cały glob lub znaczną jego część, a czasem zbiór planet. W produkcjach typu grand strategy (w wolnym tłumaczeniu „wielka strategia”) na naszych barkach spoczywają szczegółowo odzwierciedlone gospodarka, prowadzenie działań wojennych, polityka wewnętrzna i zewnętrzna (dyplomacja), nastroje społeczne, rozwój technologiczny etc.
Z uwagi na swoją złożoność produkcje typu grand strategy bywają wykorzystywane w celach akademickich. Choć gry tego rodzaju mają wiele wspólnego ze strategiami 4X – ich cechy czasem nawet współistnieją w jednym tytule – to wyróżniają się wieloma aspektami na tle tego subgatunku (którego najważniejszą reprezentantką jest seria Sid Meier’s Civilization). Przede wszystkim w rozgrywce z reguły brakuje początkowej fazy eksploracji – cały świat jest odkryty.
Najczęściej wielkie strategie toczą się w czasie rzeczywistym, a nie w trybie turowym, na mapie politycznej. W zależności od potrzeb, w trakcie zabawy gracze mogą manipulować prędkością, z jaką płynie czas (przyspieszając go i spowalniając), albo całkowicie go zatrzymywać.
Drugim aspektem odróżniającym produkcje typu grand strategy od strategii typu 4X jest asymetria – rozgrywka po stronie jednego państwa może znacząco różnić się od tego, jak wygląda zabawa, gdy staniemy na czele innego kraju. Ponadto w wielkich strategiach często mamy jedynie pośredni wpływ na bieg wydarzeń, przez co na przykład w trakcie prowadzenia działań wojennych nie podejmujemy decyzji o znaczeniu taktycznym.
Dodatkowo wielkie strategie często są silnie zakorzenione w prawdziwym świecie. Sprawia to, że nasze możliwości w kwestii wyznaczania alternatywnego biegu wydarzeń są częściowo ograniczone przez realne uwarunkowania historyczne – a już na pewno nie ma mowy na przykład o wysyłaniu współczesnego sprzętu wojskowego do walki na polach bitew II wojny światowej, inaczej niż zdarza się w serii Sid Meier’s Civilization.
Na przestrzeni lat gatunek grand strategy został zdominowany przez firmę Paradox Interactive oraz podległe jej i współpracujące z nią studia deweloperskie. Do jej najważniejszych dzieł, które go reprezentują, należą serie Europa Universalis, Hearts of Iron, Crusader Kings oraz Victoria.