Seria Warhammer 40,000: Dawn of War - seria gier
Warhammer 40,000: Dawn of War to seria gier strategicznych czasu rzeczywistego (RTS) osadzonych w mrocznym i brutalnym świecie dalekiej przyszłości. Rozwijaniem cyklu zajmuje się kanadyjskie studio Relic Entertainment, zaś rolę wydawcy począwszy od części trzeciej spełnia firma SEGA (wcześniej zajmowało się tym THQ).
Seria narodziła się w 2004 roku wraz z premierą Warhammer 40,000: Dawn of War. W dwóch kolejnych latach pojawiły się dwa bogate w zawartość rozszerzenia: Winter Assault (2005) oraz Dark Crusade (2006). Trzeci i finałowy dodatek (jako jedyny w historii serii stworzony przez inną firmę – Iron Lore Entertainment) pojawił się w 2008 roku i nosił nazwę Soulstorm. Druga pełnoprawna odsłona serii, Warhammer 40,000: Dawn of War II, ukazała się w roku 2009 i przyniosła ze sobą znaczącą zmianę charakteru rozgrywki, czyniąc ją bardziej taktyczną. Produkcja doczekała się dwóch rozszerzeń: Chaos Rising (2010) oraz Retribution (2011). Na premierę części trzeciej fani musieli czekać aż do roku 2017: Warhammer 40,000: Dawn of War III stanowił próbę powrotu do korzeni cyklu.
Wszystkie tytuły osadzone zostały w mrocznym i brutalnym uniwersum Warhammer 40,000 (inaczej WH40K), opracowanym w 1987 roku przez firmę Games Workshop na potrzeby planszowych gier bitewnych. Świat ten stanowi futurystyczny odpowiednik wcześniejszego uniwersum, które wykorzystywało klimat fantasy i po raz pierwszy pojawiło się jako tło fabularne dla bitewnej gry planszowej Warhammer Fantasy Battle.
Akcja gier z serii Dawn of War toczy się w dalekiej przyszłości, w okolicach czterdziestego tysiąclecia. Już przed wiekami ludzkości udało się skolonizować wiele planet i z pomocą niezwykle zaawansowanej technologii stworzyć prawdziwe międzygwiezdne mocarstwo. Niespodziewane wydarzenia i nieprzewidziane wojny zrujnowały jednak prosperującą cywilizację i rzuciły jej mieszkańców z powrotem w mroki barbarzyństwa, okrucieństwa i podziału. Ponowne zjednoczenie stało się możliwe dopiero dzięki staraniom Imperatora – niezwykłego przywódcy o wielkiej inteligencji i mocy. Z pomocą wiernej armii podporządkował on sobie najpierw całą Ziemię, a następnie rozsiane po kosmosie ludzkie kolonie, tworząc zupełnie nowe mocarstwo: Imperium Ludzkości. Imperator został śmiertelnie ranny podczas wojny domowej, którą rozpętał jeden z jego najlepszych dowódców, Horus. Aby ocalić życie monarchy, słudzy Imperatora umieścili go w tzw. Złotym Tronie, tajemniczym urządzeniu z czasów technologicznego rozkwitu ludzkości. Złoty Tron już przez ponad dziesięć tysięcy lat utrzymuje przy życiu rozpadające się ciało Imperatora, podczas gdy zjednoczona ludzkość wyznaje go jako najwyższego boga i nieśmiertelnego władcę oraz obrońcę rasy ludzkiej. Zmodyfikowani genetycznie superżołnierze, znani jako Space Marines, jak i zwyczajni członkowie imperialnej machiny wojennej co dzień walczą i umierają z imieniem Imperatora na ustach, gorąco wierząc, że ich jedynym życiowym celem jest walka z wrogami nieśmiertelnego monarchy.
Życie w świecie Dawn of War nie jest ani łatwe, ani przyjemne. Imperium Ludzkości to opresyjny i brutalny reżim teokratyczny, charakteryzujący się bezlitosnym traktowaniem zarówno przedstawicieli innych ras i gatunków, jak i własnych obywateli. Dowódcy wojskowi nie mają skrupułów przed poświęcaniem swoich żołnierzy i używaniem natychmiastowej egzekucji jako kary za tchórzostwo. Odstępstwo od wiary w boga Imperatora nie jest tolerowane, a bycie mutantem czy też członkiem obcej rasy automatycznie kwalifikuje do eksterminacji. Sytuacji nie polepszają liczne i śmiertelnie niebezpieczne zagrożenia zewnętrzne: ataki wojowniczych Orków, potwornych Tyranidów i Nekronów oraz machinacje demonicznych sił Chaosu. Wizja przyszłości ukazana przez tytuły z serii Dawn of War to mroczny i pesymistyczny świat, w którym istnieje jedynie wojna.
Pierwsza część cyklu pozwalała nam walczyć o bezpieczeństwo Imperium w modelu rozgrywki bardzo przypominającym klasyczne strategie RTS. Aby móc wystawić armię lądową, gracz musiał skonstruować bazę i zapewnić jej dostawy surowców. Na budowane placówki składały się centra dowodzenia, obiekty rekrutacyjne i produkcyjne, struktury służące do opracowywania ulepszeń, a także umocnienia obronne. Surowce były dwa: punkty rekwizycji i energia. Za ich pomocą gracze mogli przyzywać na pole bitwy oddziały piechoty, maszyny kroczące, ciężkie czołgi, poduszkowce, a także pojazdy artyleryjskie. Oddziały można było ulepszać w polu o nowych żołnierzy, jednostki specjalne dodające pewne bonusy, lub też wymieniając standardowe uzbrojenie członków na miotacze ognia, karabiny snajperskie czy wyrzutnie rakiet.
Część druga przyniosła ze sobą znaczące zmiany w mechanice. O ile gra pozostała w kategorii strategii czasu rzeczywistego, rozgrywka została pozbawiona większości elementów budowania bazy, a jej miejsce zajęły motywy charakterystyczne dla gier RPG. Podczas misji dowodziliśmy elitarnymi oddziałami składającymi się z ważnych fabularnie postaci i chroniącej ich obstawy. Każdy z herosów posiadał unikalne umiejętności, takie jak chwilowa niewidzialność, podkładanie ładunków wybuchowych, rzuty granatami odłamkowymi lub ogłuszającymi, niszczycielskie szarże czy też przedmioty leczące. W odwiedzanych lokacjach mieliśmy okazję znaleźć nowe pancerze oraz rozmaite rodzaje uzbrojenia. Zarządzaliśmy także rozwojem bohaterów w zakresie ich statystyk, mogąc ulepszać ich zdrowie, siłę czy też skuteczność w walce dystansowej.
Wydana w 2017 roku część trzecia stanowiła próbę powrotu do mechanik pierwowzoru. Do gry powróciło budowanie bazy i trenowanie jednostek w określonych strukturach. Do zwykłych oddziałów i pojazdów dołączyły niesłychanie potężne jednostki bohaterskie, które były w stanie samodzielnie dziesiątkować nacierające siły wroga. Zarówno bohaterowie, jak i zwykłe jednostki armii mogły otrzymać ulepszenia zwane doktrynami, które zapewniały nowe umiejętności lub bonusy na polu walki. Pozwalało to na dostosowanie swoich sił do preferowanego stylu rozgrywki. W momencie premiery DoW III umożliwiał zabawę przy pomocy trzech frakcji z uniwersum WH40K: Kosmicznych Marines w służbie Imperium Ludzi, tajemniczych elfopodobnych Eldarów oraz rozkochanych w wojnie i zniszczeniu Orków.
Pierwsza i druga część serii zostały wysoko ocenione zarówno przez recenzentów branżowych, jak i graczy. Odsłona trzecia otrzymała tylko delikatnie niższe oceny wśród krytyków, została jednak mocno skrytykowana przez część graczy. Wśród powtarzających się obiekcji występowały oskarżenia o próbę zbliżenia rozgrywki do gatunku MOBA oraz o zrezygnowanie z mrocznego klimatu uniwersum na rzecz barwnej oprawy wizualnej. Oceny w serwisie metacritic.com wyniosły kolejno dla każdej z trzech głównych odsłon cyklu (wg. krytyków - wg. użytkowników): 86/100 – 8.7/10 dla Dawn of War, 85/100 – 8.1/10 dla Dawn of War II i 77/100 – 4.7/10 dla Dawn of War III (stan na 12.08.2017).